اسهال یک بیماری گوارشی است که با افزایش دفعات دفع خود را نشان می دهد. اسهال یک مشکل موقتی است مگر اینکه بیماری زمینه ای وجود داشته باشد. کودک در صورت ابتلا به اسهال در طول روز نیاز به دفع مکرر داشته و معمولاً مدفوع آبکی، مایع یا شل دارد. این عارضه به دلایل زیادی در کودکان رخ می دهد. ممکن است یک شروع ناگهانی داشته باشد و به راحتی تسکین یابد یا گاهی اوقات ممکن است مزمن و مداوم باشد. در هر دو حالت، کودکان باید با آب یا مایعات کافی برای جلوگیری از کم آبی هیدراته شوند. آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که اگر اسهال شدید، خونی و مزمن شده است، بدون اتلاف وقت به پزشک مراجعه کنید. نکته دیگری که باید بر آن تاکید شود این است که در موارد اسهال کودکان باید احتیاط بیشتری کرد زیرا کم آبی ناشی از آن می تواند جان کودک را تهدید کند.
علل اسهال در کودکان
اسهال به دلایل مختلفی در کودکان رخ می دهد که برخی از دلایل مهم آن در زیر ذکر شده است:
- عفونت روده- عفونت دستگاه گوارش با ویروس هایی مانند روتاویروس، آدنوویروس و غیره از علل شایع اسهال در کودکان است.
- عفونت غذایی– مصرف مواد غذایی آلوده به باکتری ها یا سموم یا انگل های آنها گاهی اوقات می تواند منجر به اسهال در کودکان شود. باکتری های رایج دخیل در مسمومیت غذایی عبارتند از E. coli، سالمونلا و غیره.
- مصرف آب آلوده – نوشیدن آب آلوده به باکتری یا سایر میکروب ها می تواند عامل دیگر اسهال در کودکان باشد.
- عدم تحمل غذایی- این بیماری می تواند باعث اسهال در کودکان در صورت مصرف لبنیات و خصوصا شیر شود.
منابع پزشکی دلایل کلی بروز اسهال در کودکان را نوشیدن آب اضافی، مصرف غذای غیرعادی، همراه با شرایط دیگر مانند ابتلا به کرم روده، تغذیه بیش از حد، عوامل روان شناختی مانند ترس، اندوه، حساسیت غذایی و تغییر ماهیت شیر مادر و غیره ذکر می کنند.
بخوانید: علت خارش مقعد در کودکان و درمان آن
علائم اسهال در کودکان
علائم اسهال ممکن است از ناراحتی خفیف شکمی تا اسهال شدید که چند روز طول می کشد متغیر باشد. علائم شایع اسهال در کودکان عبارتند از:
- گرفتگی شکم
- استفراغ
- تب
- بدن درد
- سردرد
- مدفوع شل
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- ضعف و بی حالی
- دل پیچه
علائم ممکن است 3-5 روز طول بکشد. قبل از رسیدن به الگوی منظم روده، اسهال خفیف ممکن است برای چند روز دیگر ادامه داشته باشد.
انواع اسهال در کودکان
اسهال در کودکان دلایل مختلفی دارد و بر این اساس به انواع مختلفی تقسیم می شود که در ادامه ذکر شده است.
اسهال حاد
شروع ناگهانی اسهال حاد معمولاً به دلایلی مانند بیماری های ویروسی یا باکتریایی یا مسمومیت غذایی ایجاد می شود. اسهال حاد برای چند روز ادامه خواهد یافت.
اسهال مزمن
اسهالی که بیش از دو هفته طول بکشد به عنوان اسهال مزمن تعریف می شود. این نوع اسهال اغلب با مشکلات گوارشی طولانی مدت، بیماری های التهابی روده (مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو) و بیماری سلیاک مرتبط است.
اسهال اسمزی
این اسهال زمانی رخ می دهد که مواد غیر قابل هضم یا نامحلول در روده وجود داشته باشد، مانند بیماری عدم تحمل لاکتوز.
اسهال ترشحی
این نوع اسهال در نتیجه ترشح بیش از حد مایع به روده رخ می دهد. معمولا همراه با برخی داروها و بیماری های باکتریایی دیده می شود.
اسهال خونی
در این حالت اسهال باید جدی گرفته شود زیرا خون در مدفوع وجود دارد. بیماری های التهابی روده یا عفونت های روده ممکن است علت اصلی اسهال خونی باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
اسهال التهابی
اسهال التهابی با بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو مرتبط است.
اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک
از آنجایی که استفاده از آنتی بیوتیک ها می تواند باعث اختلال در فلور طبیعی روده شود، برخی افراد به دلیل مصرف آنتی بیوتیک دچار اسهال می شوند.
بخوانید: فیستول مقعدی در کودکان (علل،علائم،خطرات و درمان) با عکس
چه غذاهایی برای درمان اسهال در کودکان مفید هستند؟
در صورت بروز اسهال توجه به مصرف مایعات بسیار مهم است. با این حال، اگر اسهال شدید شود، تب ایجاد شود یا اسهال خونی رخ دهد، باید بدون تاخیر به پزشک مراجعه کنید. با این حال، مصرف برخی از غذاها در هنگام اسهال می تواند به بهبود روند بیماری کمک کند.
برنج: از آنجایی که برنج سفید به راحتی هضم می شود، می تواند روده ها را آرام کند. بنابراین، مصرف برنج بدون روغن به شکل فرنی ممکن است در طول فرآیند اسهال مفید باشد.
سیب: سیب تهیه شده به شکل پوره به دلیل محتوای فیبر بالای خود می تواند به کنترل حرکات روده کمک کند.
موز: موز سرشار از پتاسیم است و می تواند به جایگزینی از دست دادن مایعات ناشی از اسهال کمک کند. همچنین به آرامش سیستم گوارش کمک می کند.
ماست: به لطف خواص پروبیوتیکی که دارد، ماست می تواند به بهبود سیستم گوارشی و متعادل کردن فلور روده کمک کند.
سیب زمینی آب پز: سیب زمینی آب پز یک کربوهیدرات ساده برای هضم است. ترجیحاً به صورت آب پز و بدون افزودن روغن و ادویه در زمان اسهال مصرف شود.
سوپ: سوپ های مرغ یا سبزیجات، به ویژه سوپ هایی که بدون روغن تهیه می شوند، به کاهش نیاز مایعات و رفع نیازهای غذایی در موارد استفراغ و اسهال کمک می کنند.
دارو درمانی اسهال در کودکان
برای درمان اسهال در کودکان داروهای مختلفی وجود دارد. پزشک بر اساس علت اسهال بهترین درمان را برای کودک در نظر خواهد گرفت.
اولین دارویی که معمولا برای کودکان مبتلا به اسهال تجویز می شود محلول آبرسان (ORS) است. این ترکیب به شکل پودر محلول در آب برای جایگزینی املاح و پیشگیری از کم آبی مصرف می شود.
داروهای ضد انگل مانند مترونیدازول و نیتازوکسانید در صورتی که عامل اسهال کودک انگل های روده ای باشند به درمان این بیماری کمک خواهد کرد.
آنتی بیوتیک ها به درمان اسهال عفونی کمک می کنند و حتما باید توسط پزشک برای کودک تجویز شود.
داروهای ضد ویروسی اگر عامل اسهال ویروسی باشد به درمان این بیماری کمک خواهد کرد.
تجویز پروبیوتیک ها برای کودکان نیز می تواند به عملکرد بهتر دستگاه گوارش و پیشگیری و درمان اسهال کمک کند.
منبع:
https://www.iafaforallergy.com/ayurpediatrics-a-to-z/diarrhea-in-children
