پرولاپس رکتوم به وضعیتی اشاره دارد که رکتوم (قسمت پایینی روده بزرگ) از جای خود خارج و به طور کامل یا جزئی از مقعد بیرون می زند. این عارضه با علائمی مانند فشار در ناحیه مقعد، نشت مخاط، مدفوع یا خون از مقعد و خارش یا درد مقعد مشخص می شود. پرولاپس یا افتادگی رکتوم می تواند در نتیجه یبوست مزمن، سرفه مزمن و مشکلات عضلات یا اعصاب در ناحیه لگن رخ دهد. درمان پرولاپس رکتوم نیز بر اساس شدت این عارضه از روش های غیر تهاجمی تا جراحی متفاوت است.
پرولاپس رکتوم چیست؟
پرولاپس رکتوم یک بیماری نشیمنگاهی نادر است که به بیرون زدن بافت رکتوم یا راست روده از مقعد گفته می شود. این عارضه افراد کمی را تحت تاثیر قرار می دهد و بیشتر در افراد مسن رخ می هد. پرولاپس رکتوم می تواند جزئی، کامل یا داخلی باشد. افتادگی رکتوم یک وضعیت دردناک و ناتوان کننده است که زنان را بیش از مردان تحت تاثیر قرار می دهد و برای درمان اکثر اوقات نیاز به مداخلات پزشکی دارد.
علائم پرولاپس رکتوم
پرولاپس رکتوم بسته به شدت علائم مختلفی دارد و با گذشت زمان بدتر می شود. در ابتدا ممکن است احساس اجابت مزاج ناقص را تجربه کنید. سایر علائم افتادگی رکتوم شامل موارد زیر است:
- درد یا ناراحتی مقعد
- بافت بیرون زده رکتوم از مقعد
- نشت مخاط، مدفوع یا خون از مقعد
- تغییر در عادات اجابت مزاج
- یبوست و اسهال
علت پرولاپس رکتوم
پرولاپس رکتوم ناشی از عوامل مختلفی است که ساختار و عملکرد بافت های دخیل در یکپارچگی راست روده و مقعد را تحت تاثیر قرار می دهند. مهمترین علل پرولاپس رکتوم شامل موارد زیر است:
- ضعف عضلاتی که در حمایت از اندام های داخل حفره لگن از جمله رکتوم نقش دارند.
- بارداری و زایمان که باعث ضعیف شدن عضلات کف لگن می شود
- یبوست مزمن که با فشار مداوم در حین اجابت مزاج می تواند بر عضلات و بافت های راست روده تاثیر منفی بگذارد.
- اسهال مزمن که با فشار مداوم باعث ضعف عضلات کف لگن و راست روده می شود.
- پیری و از دست دادن قابلیت ارتجاعی و استحکام بافت ها که رکتوم نیز شامل آن می شود.
- عوامل ژنتیکی که شامل ناهنجاری های ساختاری در ناحیه لگن است.
- چاقی و اضافه وزن که باعث فشار اضافی بر عضلات و بافت های لگنی می شود.
- جراحی های قبلی لگن که می تواند باعث ضعف بافت ها و ماهیچه ها ناحیه لگن شود.
آیا پرولاپس رکتوم خطرناک است؟
این عارضه به خودی خود خطرناک در نظر گرفته نمی شود اما از آنجاییکه بخشی از دستگاه گوارش از بدن خارج شده و عوارض مختلفی برای فرد ایجاد می کند باید سریعا نسبت به درمان آن اقدام کنید. عدم درمان به موقع می تواند مشکلات بیشتری برای فرد ایجاد کند.
آیا پرولاپس رکتوم خودبه‌خود درمان می‌شود؟
اگر پرولاپس جزئی باشد ممکن است با درمان های خانگی و تغییرات در تغذیه خود به خود بهبود یابد. اما در صورت بیرون زدگی کامل حتما باید با اقدامات پزشکی این عارضه را درمان کنید.
درمان پرولاپس رکتوم چیست؟
در موارد خفیف استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از فیبر و مصرف آب کافی برای نرم نگه داشتن مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک کننده است. درمان جراحی شامل روش های مختلفی مانند ترمیم رکتوسل، برداشتن بافت افتاده یا بازسازی عضلات حمایت کننده مقعدی است
دلیل و درمان پرولاپس رکتوم در کودکان؟
پرولاپس رکتوم در کودکان به دلایل مختلفی مانند مشکلات ژنتیکی، اسهال و یبوست مداوم، سوء تغذیه، فیبروز کیستیک، عفونت، آسیب نخاعی و سوء استفاده های جنسی رخ می دهد. رکتوپکسی، رزکسیون ترانس مقعد، اسکلروتراپی، رزکسیون سیگموئید لاپاراسکوپی و سرکلاژ تیرش روش های درمانی هستند که برای کودکان در نظر گرفته می شوند.
پیشگیری از پرولاپس رکتوم
- هیدراته بمانید: نوشیدن آب در طول روز از یبوست و فشار اضافی هنگام دفع جلوگیری می کند.
- رژیم غذایی غنی از فیبر داشته باشید: غذاهای سرشار از فیبر به تنظیم حرکات روده و کاهش یبوست کمک می کنند.
- از زور زدن اجتناب کنید: زور زدن در حین اجابت مزاج، خطر افتادگی رکتوم را افزایش می دهد.
- تمرینات کف لگن: ورزش هایی مانند کگل که عضلات کف لگن را تقویت می کنند به کاهش خطر افتادگی رکتوم کمک خواهد کرد.
رابطه مقعدی باعث پرولاپس رکتوم می شود؟
یکی از دلایل پرولاپس رکتوم فشار ناشی از رابطه مقعدی است بنابراین بهتر است از آن خودداری کنید.
بخوانید: دلایل اصلی درد مقعدی و درمان سریع آن
انواع پرولاپس رکتوم؟
بطور کلی سه نوع پرولاپس رکتوم وجود دارد که بر اساس اینکه کدام قسمت از رکتوم از جای خود خارج شده است طبقه بندی می شود.
پرولاپس جزئی
پرولاپس جزئی زمانی است که پوشش داخلی رکتوم (غشای مخاطی) از مقعد بیرون می زند.
پرولاپس کامل
در پرولاپس کامل تمام ضخامت دیواره رکتوم به خارج از مقعد می لغزد.
پرولاپس داخلی
پرولاپس داخلی یا انواژیناسیون رکتوم زمانی اتفاق می افتد که بخشی از رکتوم به داخل خود جمع شده و از بیرون چیزی مشاهده نمی شود. با اینحال علائم پرولاپس رکتوم بطور کامل وجود دارد.
ورزش های مفید و مضر در پرولاپس رکتوم
ورزش های مفید برای پرولاپس رکتوم شامل تمرینات کگل، شنا، یوگا و پیاده روی است. ورزش های مضر برای این شرایط وزنه برداری، دویدن و پرش است زیرا فشار زیادی به رکتوم وارد می کند.
بخوانید: روش‌های نوین کنترل بی اختیاری مدفوع
رژیم غذایی برای درمان پرولاپس رکتوم؟
رژیم غذایی سرشار از فیبر مانند سبزیجات، لوبیاها، حبوبات و میوه ها و همچنین استفاده از سوپ های رقیق با کاهش یبوست برای درمان پرولاپس رکتوم فوق العاده هستند.
آیا پرولاپس رکتوم ارثی است؟
این عارضه می تواند زمینه ارثی نیز داشته باشد زیرا در برخی افراد به دلایل ژنتیکی بافت های پیوندی و عضلات کف لگن ضعیف هستند که منجر به پرولاپس خواهد شد.
درمان خانگی پرولاپس رکتوم چیست؟
استفاده از غذاهای پر فیبر، مصرف ملین ها، حمام سیتز و فعالیت بدنی سبک روزانه بهترین درمان های خانگی برای پرولاپس رکتوم هستند.
پرولاپس رکتوم باعث بی‌اختیاری مدفوع می شود؟
یکی از عوارض پرولاپس رکتوم بی اختیاری در دفع مدفوع است زیرا حرکات روده در این شرایط مختل شده و عضلات لگن دچار ضعف می شوند.
آیا استفاده از توالت فرنگی باعث پرولاپس می‌شود؟
استفاده از توالت فرنگی به طور مستقیم نقشی در پرولاپس رکتوم ندارد بلکه وضعیت نشستن افراد می تواند باعث فشار اضافی هنگام دفع شود که در بلند مدت می تواند زمینه ساز پرولاپس رکتوم باشد.
منبع:
https://www.health.com/rectal-prolapse-7692777
https://www.sapimed.com/en/trivia/addressing-rectal-prolapse-symptoms-causes-and-treatment-options/
