آبسه مقعدی یک کیسه پر از چرک در نزدیکی مقعد است که در اثر عفونت فولیکول مو، غدد چربی یا هماتوم پری آنال ایجاد می شود. آبسه مقعدی بیشتر به دلیل عفونت میکروبی و التهاب غدد مقعدی ایجاد می شود. تظاهرات بالینی آبسه مقعدی شامل علائمی مانند درد، تورم موضعی و گاهی تب است. اکثر آبسه های مقعدی به دلیل عفونت انسدادی غدد مقعدی ایجاد می شوند. باکتری ها می توانند از طریق غدد مسدود شده وارد فضای عضلانی شوند و آبسه ایجاد کنند.
علاوه بر این آبسه ها معمولا در قسمت خلفی و در فضای بین اسفنکتریک، جایی که غدد مقعدی قرار دارند، رخ می دهند. آبسه ها در ارتباط با اسفنکتر مقعد به صورت سطحی یا عمیق طبقه بندی می شوند و عوارض مختلفی ایجاد می کنند. درمان آبسه های مقعدی اکثر اوقات با درناژ و جراحی انجام می شود که به وضعیت آبسه و نظر جراح بستگی دارد.
علت بروز آبسه مقعد
همانطور که گفته شد آبسه مقعدی معمولاً به دلیل تجمع باکتری ها در غدد مقعدی ایجاد می شوند. علت بروز آبسه به شرح زیر است:
- یبوست مزمن: فشار مداوم هنگام دفع مدفوع سفت یکی از دلایل رایجی است که می تواند باعث انسداد غدد مقعدی و ایجاد آبسه شود.
- ابتلا به بیماری‌های نشیمنگاهی: بواسیر و فیستول مقعدی در صورت عدم درمان به موقع می توانند منجر به آبسه شود.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت به دلیل تضعیف سیستم ایمنی، بیشتر از سایر افراد در معرض خطر عفونت و ابتلا به آبسه هستند.
- بیماری‌های التهابی روده : افراد مبتلا به بیماری کرون یا کولیت زخمی به شدت در معرض خطر آبسه های مقعدی هستند.
- آسیب به ناحیه مقعد: زخم های کوچک، تروما یا جراحی های قبلی نیز از علل زمینه ساز ابتلا به آبسه مقعدی هستند.
علائم آبسه مقعد
درد و تورم، قرمزی پوست و تب شایع ترین علائم آبسه هستند. گاهی اوقات، خونریزی مقعدی یا علائم ادراری، مانند مشکل در شروع جریان ادرار یا ادرار دردناک، ممکن است وجود داشته باشد.
بخوانید: بهترین آنتی بیوتیک ها برای درمان آبسه مقعدی (لیست 7 تایی)
انواع آبسه مقعد بر اساس محل قرار گیری
آبسه های مقعد بر اساس محل قرار گرفتن نسبت به ساختارهایی که مقعد و رکتوم را در بر می گیرند، طبقه بندی می شوند. آبسه های مقعدی به پری آنال، ایسکیوآنال، اینتر اسفنکتریک و سوپرالویتر دسته بندی می شوند. بروز آبسه در ناحیه پری آنال شایع ترین است و در ناحیه سوپرالویتر به ندرت رخ می دهد. علاوه بر این اگر هر یک از این انواع خاص آبسه به طور جزئی در اطراف مقعد یا راست روده پخش شود، به آن آبسه نعل اسبی می گویند.
بخوانید: مرکز درمان آبسه مقعدی با لیزر در تهران فقط 4 میلیون
انواع درجه یا گرید آبسه مقعدی و روش درمان آن
گریدهای مختلف آبسه مقعدی بر اساس شدت عفونت، موقعیت و عمق آبسه دسته بندی می شوند که هر یک علائم و روش درمان خاصی دارند.
آبسه مقعدی سطحی یا گرید 1
این نوع آبسه در اطراف مقعد تشکیل شده، دارای عمق کمی است و اغلب به سرعت تشخیص داده می شوند. درد و حساسیت در ناحیه مقعد، تورم و قرمزی و گاهی اوقات تب از ویژگی های این آبسه است.
این آبسه ها معمولاً با تخلیه چرک درمان می شوند. این کار معمولاً با یک برش کوچک تحت بی حسی موضعی انجام می شود. در صورتی که عفونت به بافت های اطراف گسترش یافته باشد پزشک یک دوره درمان آنتی بیوتیکی را نیز برای شما تجویز خواهد کرد.
آبسه مقعدی گرید 2
آبسه های گرید 2 معمولاً عمیق تر از انواع آبسه سطحی هستند و ممکن است به بافت های اطراف مانند عضلات اسفنکتر مقعد گسترش یابند. این آبسه ها اغلب درد شدید و متناوبی در ناحیه مقعد ایجاد می کنند. علاوه بر تورم و التهاب قابل توجه، احساس ناخوشی نیز وجود دارد.
درمان آبسه گرید 2 تخلیه از طریق برش و درناژ است. معمولاً این عمل تحت بی حسی موضعی انجام می شود و داروهایی مانند سیپروفلوکساسین یا مترونیدازول نیز برای کنترل عفونت تجویز خواهد شد.
آبسه مقعدی گرید 3
آبسه های گرید 3 معمولاً عمیق هستند و در ناحیه اسفنکتر یا ایلوم ایجاد می شوند. این نوع آبسه ها با درد بسیار شدید همراه بوده و به درمان های اولیه پاسخ نمی دهند. آنها در صورت عدم درمان تبدیل به فیستول مقعدی شده و عوارض جدی تری ایجاد خواهند کرد. تورم قابل توجه در نواحی اطراف مقعد و درد شدید هنگام حرکت و نشستن از علائم این آبسه ها است. علاوه بر این عفونت نیز در نواحی اطراف گسترش می یابد.
تخلیه چرک آبسه های گرید 3 نیاز به جراحی دارد که تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. در صورت پیچیده بودن جراحی نیاز است در بیمارستان بستری شوید. حتی بعد جراحی ممکن است نیاز به درن برای تخلیه مداوم چرک باشد. همچنین برای جلوگیری از گسترش عفونت از آنتی بیوتیک های قوی استفاده خواهد شد.
آبسه گرید 4 یا آبسه پیچیده
آبسه های گرید 4 پیچیده ترین نوع آبسه های مقعدی هستند که معمولاً به نواحی مختلف مقعد یا بافت های اطراف گسترش می یابند. این نوع آبسه ها باعث بروز فیستول و عوارض جدی مختلف می شوند و نیاز به درمان فوری دارند. تب بسیار بالا و علائم شوک، درد شدید و ناتوان کننده از علائم این آبسه است.
درمان آبسه گرید 4 با جراحی های پیچیده امکان پذیر است که شامل تخلیه چرک و درن گذاری برای تخلیه مستمر عفونت است. علاوه بر این از آنتی بیوتیک های قوی برای کنترل عفونت و جلوگیری از عوارض سیستمیک استفاده می شود. همچنین در صورت بروز فیستول که بسیار محتمل است درمان های اضافی برای جراحی و ترمیم ضروری است.
مراقبت بعد از درمان آبسه مقعد
برای کاهش خطر عود آبسه مقعد اولین کاری که باید انجام دهید رعایت نکات بهداشتی و جلوگیری یبوست یا شقاق مقعدی است. علاوه بر این مصرف رژیم غذایی غنی از فیبر برای پیشگیری از یبوست و زور زدن هنگام اجابت مزاج بسیار حائز اهمیت است.
پس از اجابت مزاج بهتر است مقعد را با آب گرم یا دستمال مرطوب مخصوص به خوبی تمیز کنید. علاوه بر این درمان سریع مشکلاتی مانند بواسیر، شقاق و بیماری های التهابی روده می تواند از بروز مجدد آبسه جلوگیری کند.
منبع مقاله:
https://fascrs.org/patients/diseases-and-conditions/a-z/abscess-and-fistula-expanded-information
