باد شکم یا نفخ بخشی طبیعی از فرآیند هضم است که در حین غذا خوردن یا پس از اتمام غذا تجربه می شود. کربناته شدن، عدم تحمل برخی غذاها و حتی استرس می تواند نفخ را افزایش دهد. باد شکم به تجمع گاز در دستگاه گوارش اشاره دارد که می تواند منجر به ناراحتی شکمی شود. اگرچه باد شکم یک فرآیند طبیعی بدن است ولی رژیم غذایی یا مشکلات گوارشی ممکن است آن را بدتر کند. نفخ بیش از حد می تواند باعث ناراحتی شود و اغلب به دلیل خوردن غذاهای خاص رخ می دهد، اما می تواند نشانه یک بیماری جدی تر نیز باشد. در بیشتر موارد، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند به کنترل باد شکم کمک کند. باد شکم اغلب بدون اینکه فرد از آن آگاه باشد رخ می دهد ولی می توان بطور ارادی آن را از طریق مقعد یا آروغ دفع کرد.
علل شایع باد زیاد شکم چیست؟
باد زیاد شکم ممکن است ناشی از فرآیندهای طبیعی بدن برای هضم غذا یا ناشی از مشکلاتی باشد که دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهند. دلایل اصلی نفخ بیش از حد عبارتند از:
- عدم تحمل غذایی: غذاهایی که تجزیه و جذب آنها در روده طول می کشد اغلب باعث تولید گاز بیشتر می شوند.
- بلعیدن هوای اضافی: سریع خوردن غذا، داشتن دندان مصنوعی یا جویدن آدامس باعث ورود هوا به دستگاه گوارش و نفخ می شود.
- یبوست: عدم دفع به موقع مدفوع از دستگاه گوارش باعث تخمیر بیشتر در روده ها و تولید گاز بیشتر خواهد شد.
- بیماری سلیاک: در این بیماری مصرف غذاهای حاوی گندم و جو باعث نفخ و گاز بیش از حد می شود.
- بیماری دیابت: این بیماری می تواند علائم گوارشی متعددی مانند باد شکم زیاد را ایجاد کند.
- بیماری های گوارشی: سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، دیورتیکولیت، سندرم دامپینگ، بیماری ریفلاکس معده به مری، گاستروپارزی و رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک نیز می توانند منجر به تولید باد شکم شوند.
- سرطان ها: سرطان کولورکتال، سرطان معده، سرطان لوزالمعده و سرطان تخمدان نیز می توانند باعث نفخ بیش از حد شوند.
- داروها: مصرف برخی داروها مانند آنتی اسیدها، مکمل های فیبر و مولتی ویتامین نیز می تواند باعث باد شکم شود.
آیا باد زیاد شکم خطرناک است؟
اگر با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی همچنان باد زیاد شکم را تجربه می کنید ممکن است ناشی از بیماری های گوارشی مختلف خصوصا سندرم روده تحریک پذیر باشد. اما می تواند نشانه برخی سرطان ها نیز باشد.
چه مقدار باد شکم طبیعی است؟
باد شکم در همه افراد وجود دارد و یک امر کاملا طبیعی است. از نظر مقدار گفته می شود 15 تا 20 بار در طول 24 ساعت طبیعی است.
باد شکم بدبو و دلیل آن؟
باد شکم بدبو می تواند علت ساده ای مانند استفاده از غذاهای حاوی گوگرد مانند سیر و پیاز داشته باشد. همچنین ممکن است ناشی از بیماری های گوارشی مانند کرون، اسهال، یبوست و حتی سرطان روده باشد.
چه غذاهای باعث باد شکم می شود؟
گوشت های فراوری شده، حبوبات، نوشابه های گازدار، انواع کلم، نان و پاستا و پیتزا، پیاز، لبنیات، ترشی، قهوه، سیب، ذرت، گلابی و بیشتر میوه ها می توانند باعث ایجاد نفخ شوند.
بخوانید: زگیل مقعدی روش های درمان آن [بهترین واکسن ایرانی و خارجی]
روش های طبیعی درمان باد شکم؟
درمان های طبیعی جهت درمان نفخ شکم شامل آرام تر غذا خوردن، درمان عدم تحمل غذایی، کاهش مصرف کربوهیدرات ها و نوشابه های گازدار، نجویدن آدامس، درمان یبوست و استفاده از مایعات فراوان و مکمل های پروبیوتیک است.
آیا مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند در کاهش باد شکم موثر باشد؟
پروبیوتیک ها مکمل هایی هستند که حاوی باکتری های سالم مشابه با باکتری های موجود در دستگاه گوارش هستند. افزودن تعداد بیشتری از این باکتری ها به بدن ممکن است تجزیه برخی غذاها را برای بدن آسان تر کند، که ممکن است نفخ را در برخی افراد کاهش دهد. با این حال، برای برخی از افراد، پروبیوتیک ها ممکن است باعث ایجاد گازهای بیشتر شوند. پزشکان توصیه می کنند که پروبیوتیک ها را به تدریج و با مقدار کم مصرف کنید تا اثر آنها بر بدن قابل بررسی باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر در کنار باد شکم علائم گوارشی دیگری مانند درد شکم، تهوع و استفراغ، اسهال یا یبوست منظم و کاهش وزن ناگهانی را تجربه می کنید حتما برای درمان به پزشک مراجعه نمایید.
آیا باد زیاد شکم در کودکان نیز شایع است؟
نفخ در کودکان نیز شایع است و ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که غذاهای حاوی فیبر زیاد مانند لوبیا یا نوشیدنی های گازدار مصرف می کنند. باد شکم همچنین می تواند در اثر بلع هوا ایجاد شود. به عنوان مثال، کودک شما ممکن است هنگام مکیدن شیشه خالی یا گریه زیاد دچار باد شکم شود. گاهی اوقات می تواند نشانه عدم تحمل لاکتوز و سایر عدم تحمل غذایی، عفونت های گوارشی، بیماری سلیاک یا سندرم روده تحریک پذیر باشد. همچنین اگر فرزند شما یبوست یا اسهال داشته باشد، ممکن است باد شکم بیشتری تولید کند.
آیا باد زیاد شکم ناشی میکروب معده است؟
باد زیاد شکم ممکن است ناشی میکروب معده یا هلیکوباکتر پیلوری باشد که یک بیماری عفونی بسیار شایع است. در صورت وجود میکروب معده علائم دیگری مانند بی اشتهایی، درد معده، آروغ زدن و تهوع را نیز در کنار نفخ شدید تجربه خواهید کرد.
آیا استرس و اضطراب می‌توانند باعث افزایش باد شکم شوند؟
استرس بیش از حد می تواند بر باد شکم شما تأثیر بگذارد. استرس می‌تواند باعث شود که هوای بیشتری را ببلعید بدون اینکه قصد آن را داشته باشید. همچنین ممکن است به دلیل رابطه بین استرس و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باد شکم بیشتری را تجربه کنید. تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن ذهنی و تنفس عمیق می تواند شما را از بلعیدن هوای اضافی باز دارد.
بخوانید: آیا شقاق باعث سرطان مقعد می شود؟
آیا باد زیاد شکم در دوران بارداری طبیعی است؟
تقریباً همه زنان در دوران بارداری دچار نفخ و باد شکم می شوند. این به این دلیل است که بارداری با افزایش هورمونی همراه است که عملکرد دستگاه گوارش را کندتر می کند. علاوه بر این چون در دوران بارداری کنترل ثابتی روی عضلات خود ندارید ممکن است نتوانید به راحتی باد شکم را کنترل کنید.
منبع:
https://www.verywellhealth.com/when-should-i-worry-about-passing-too-much-gas-796838
https://www.medicalnewstoday.com/articles/326332#foods
https://www.health.com/condition/digestive-health/what-farts-say-about-your-health
