فیستول عارضه ای است که به دلیل ارتباط غیر طبیعی بین دو بافت ایجاد می شود. فیستول ها بیشتر اوقات در ناحیه مقعد و راست روده ظاهر می شوند و عوارض مختلفی ایجاد می کنند. فیستول های پیچیده شامل درگیری بافت های بیشتر، عفونت مزمن و ناراحتی های بیشتری هستند و نیاز به درمان های خاص و پیشرفته تری دارند. برای درمان فیستول پیچیده لازم است دهانه های احتمالی و مجرای فیستول به درستی مشخص شود که تقریبا کار دشوار و چالش برانگیزی است.
این نوع فیستول در مقایسه با فسیتول معمولی عوارض بیشتری ایجاد کرده و نیاز به درمان های پیشرفته تری دارد. با اینحال پیشرفت های تکنولوژی باعث شده که این فیستول ها راحت تر از گذشته درمان شوند و گزارش هایی نیز در مورد درصد موفقیت بالای آنها مستند شده است. اینکه برای فیستول پیچیده کدام درمان مناسب است بستگی به محل و پیچیدگی فیستول دارد و پزشک پس از بررسی وضعیت فیستول با آزمایش و معاینه بهترین روش درمان را برای شما در نظر خواهد گرفت.
فیستول پیچیده چیست؟
فیستول پیچیده فیستول هایی با ویژگی های خاص هستند که به سختی درمان می شوند. فیستول پیچیده معمولاً در شرایطی ایجاد می شود که بیماری زمینه ای مانند کرون وجود دارد. فیستول های پیچیده ممکن است به صورت چند انشعابی و در مکان های مختلف بدن ظاهر شوند. این فیستول ها معمولاً در نواحی حساس بدن ایجاد شده و باعث عفونت های شدید و مشکلات قابل توجه در بیماران می شوند. علاوه بر این به درمان های معمول پاسخ نمی دهند و باید برای آنها از روش های پیشرفته تری بر اساس مکان فیستول استفاده کرد.
علائم فیستول پیچیده
تشخیص فیستول پیچیده از روی علائم آن مشخص می شود که بر اساس محل فیستول متفاوت است. این علائم شامل:
- درد و ناراحتی در محل: درد ناشی از فیستول می تواند مداوم یا متناوب باشد.
- خروج ترشحات: در صورتی که فیستول به سطح پوست برسد، ترشحات عفونی یا زرد رنگ از محل خارج می شود.
- تب و علائم عفونت: در صورت عفونت فیستول، تب و علائم عفونت مانند گرمی و قرمزی در ناحیه مبتلا دیده می شود.
- تغییرات در اجابت مزاج یا ادرار: بسته به محل فیستول برخی افراد مشکلاتی در عملکرد روده یا سیستم ادراری تجربه خواهند کرد.
- التهاب و تورم: ناحیه فیستول ممکن است دچار التهاب و تورم شده و با معایته فیزیکی مشاهده شود.
تشخیص فیستول پیچیده
تشخیص فیستول پیچیده با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه بالینی توسط پزشک و انجام تست های تصویربرداری دقیق در حال حاضر امکان پذیر است. روش های تشخیصی شامل موارد زیر هستند:
- کولونوسکوپی: فیستول های روده ای را می توان با استفاده از کولونوسکوپی بطور دقیق مشاهده و درمان کرد.
- CT اسکن یا MRI: این روش ها برای تشخیص فیستول های پیچیده بسیار حائز اهمیت هستند. خصوصا برای فیستول هایی که در اعماق بافت ها یا در محل های غیر قابل دسترس مانند لگن قرار دارند از این تست ها استفاده می شود.
- سونوگرافی: در برخی موارد برای شناسایی و بررسی فیستول های پیچیده از سونوگرافی استفاده می شود.
- ایمپلنت کنتراست: برای شناسایی دقیق تر محل فیستول گاهی اوقات از آزمایش کنتراست (رنگ مخصوص) در تصویر برداری استفاده می کنند.
روش های درمان فیستول پیچیده
درمان فیستول پیچیده بسته شدت عارضه، محل فیستول و شرایط عمومی بیمار متفاوت بوده و شامل موارد زیر است.
درمان دارویی
- آنتی بیوتیک ها: در صورت وجود عفونت که از مجرای فیستول ترشح می کند آنتی بیوتیک ها می توانند برای درمان مفید باشند.
- داروهای ضد التهابی: داروهای ضد التهاب مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی با کمک به کاهش التهاب از پیشرفت بیماری جلوگیری خواهند کرد.
- داروهای بیولوژیکی: اگر فیستول در بیماران مبتلا به کرون یا کولیت اولسراتیو بروز کند با داروهای بیولوژیک می توان به درمان فیستول های پیچیده کمک کرد.
درمان جراحی
روش های جراحی مختلفی برای درمان فیستول های پیچیده وجود دارد که بر اساس مکان و شدت عارضه می توان از آنها استفاده کرد.
- جراحی برداشتن فیستول: در مواردی که فیستول ها به درمان های دارویی پاسخ نداده و با عوارض شدید، بیمار را دچار ناراحتی های مختلف می کنند از این روش جراحی استفاده می شود. جراحی برداشتن فیستول شامل برش و بستن فیستول، برداشتن بخشی از روده یا بافت آسیب دیده و ترکیبی از روش های مختلف است.
- فیستولوتومی: در این روش، پزشک فیستول را برش داده و با تخلیه آن به کاهش التهاب و عفونت کمک می کند.
- بازسازی بافت‌ها: در برخی موارد برای ترمیم بافت ها و جلوگیری از عود فیستول جراحی های بازسازی انجام می شود.
درمان های کمکی برای فیستول پیچیده
فیستول پیچیده یک وضعیت آزاردهنده است که درمان آن نیز با دشواری هایی مواجه است. با اینحال می توان با روش های مختلف به درمان آن کمک کرد و ناراحتی بیمار را کاهش داد. علاوه بر درمان دارویی و جراحی می توان در این بیماری از درمان های کمکی نیز استفاده کرد که به شرح زیر است:
- مدیریت تغذیه: تغذیه مناسب و استفاده از مکمل های غذایی با کمک به بهبود وضعیت کلی بدن و تقویت سیستم ایمنی می تواند مانع پیشرفت عفونت شود. بنابراین بطور غیر مستقیم در بهبود فیستول نقش دارد.
- مدیریت درد: از آنجاییکه فیستول با درد و ناراحتی زیادی بر اساس محل و پیچیدگی همراه است داروهای مسکن برای کنترل درد تجویز می شوند. معمولا مسکن های OTC در این شرایط توصیه می شوند که عوارضی برای فرد نداشته باشند.
بخوانید: درمان فیستول با لیزر
نتیجه گیری
فیستول پیچیده یکی از مشکلات جدی پزشکی است که باید نسبت به درمان صحیح آن اقدام کنید. این نوع فیستول ها معمولا ناشی از بیماری های التهابی مزمن، عفونت ها، آسیب ها و جراحی های دیگر هستند و نسبت به فیستول معمولی به درمان های پیچیده تری نیاز دارند. تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح، بهترین راه برای پیشگیری از عوارض جدی و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. علاوه بر این درمان های مناسب برای بهبود وضعیت بیمار و کاهش علائم ضروری است. با اینحال به دلیل پیچیدگی وضعیت در برخی موارد ممکن است امکان درمان کامل وجود نداشته باشد و نیاز به مراقبت های طولانی مدت و مدیریت بیماری های زمینه ای خواهد بود.
