ترومای مقعدی یا ضربه به مقعد یکی از شایع ترین آسیب های ناحیه مقعد و رکتوم است. بیشتر صدمات ناشی از ترومای نافذ، رابطه جنسی مقعدی، آسیب جسم خارجی و ضربه های تصادفی است. خوشبختانه درمان ترومای مقعدی طی سال های اخیر به طور قابل توجهی تکامل یافته است.
برخی از مهمترین علائم ترومای مقعدی شامل مشکل در اجابت مزاج، خون در مدفوع، احساس سوزش و نشت مدفوع است. تحقیقات نشان داده است احتمال ترومای مقعدی در غیرنظامیان تقریباً 1 تا 3 درصد و درگیری نظامی تا 5 درصد موارد را تشکیل می دهد. در حالت عادی ترومای مقعدی بیشتر ناشی از تصادف و درگیری های فیزیکی است. ضربه به مقعد به هر شکلی می تواند باعث بیماری های مختلفی از جمله شقاق و درد مزمن در ناحیه شود که در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.
علل ترومای مقعدی یا ضربه به مقعد چیست؟
علل ترومای مقعدی می تواند ناشی از شرایط و ضربه های زیر باشد:
- آسیب های مرتبط با فعالیت جنسی: فعالیت های جنسی اجباری یا تجاوز می تواند منجر به آسیب های مقعدی مانند پارگی، بریدگی و خونریزی شدید شود.
- ترومای نفوذی: نفوذ شدید آلت تناسلی یا حتی وارد کردن اشیاء به داخل مقعد در حین مقاربت ممکن است منجر به ترومای مقعدی شود.
- آسیب های خارجی: ضربه های عمدی یا تصادف ممکن است منجر به آسیب های شدید مقعدی مانند بریدگی، سوراخ شدن روده بزرگ و حتی پارگی شود.
- زخم های ناشی از گلوله: این نوع آسیب ها تقریباً 90 درصد از موارد ترومای مقعدی را تشکیل می دهند و به شدت ناحیه مقعد و رکتوم را تحت تأثیر قرار می دهد.
- زخم های حاصل از چاقو: چاقو زدن شدید در ناحیه مقعد در حین درگیری باعث زخم های سطحی و عمیق در این ناحیه خواهد شد.
- ترومای بلانت یا غیر نافذ: این نوع آسیب تقریباً 1 تا 2 درصد از آسیب های مقعد و رکتوم را شامل شده و شامل ضربات فیزیکی است.
- عملکرد روده: یبوست شدید یا اسهال نیز ممکن است در برخی موارد منجر به ضربه به مقعد شود. این شرایط می تواند منجر به درد، سوزش و آسیب به پوست اطراف مقعد شود.
- اسپاسم عضلانی: گاهی اوقات ماهیچه های اطراف مقعد سفت می شوند که منجر به سفت شدن اسفنکتر مقعدی شده و دفع مدفوع را سخت و دردناک می کند.
بخوانید: قرمزی مقعد دلایل، علائم و درمان آن
علائم ترومای مقعدی چیست؟
علائم ترومای مقعدی به نوع و شدت علت آسیب بستگی دارد. برخی از علائم عبارتند از:
- خونریزی شدید: خونریزی می تواند مداوم و شدید باشد یا ممکن است همراه با مدفوع در هنگام اجابت مزاج مشاهده شود.
- درد شدید: فرد به دلیل درد شدید نمی تواند حرکت کند یا موقعیت خود را تغییر دهد. ممکن است در نشستن یا ایستادن و اجابت مزاج نیز مشکل داشته باشد.
- غش کردن: در برخی موارد، خونریزی شدید یا جراحت شدید ممکن است منجر به غش و ضعف شود.
- انسداد مقعد: هر جسم خارجی در مقعد مانند اسباب بازی جنسی یا جسم خارجی باید فوراً برداشته شود.
بخوانید: دلیل اصلی خونریزی مقعد و درمان آن
بیماری های ناشی از ترومای مقعدی یا ضربه به مقعد
ضربه و آسیب به مقعد یا رکتوم مانند سایر ارگان های بدن می توان عوارض مختلفی به دنبال داشته باشد و باعث بیماری های شود که در ادامه ذکر شده است.
خونریزی مقعدی
ضربه به ناحیه مقعد بر اساس شدت می توان باعث پارگی رگ های خونی و خونریزی شود. خونریزی در حین یا بعد از اجابت مزاج قابل مشاهده بوده و باعث درد و ناراحتی خواهد شد.
پارگی در مقعد
ضربه به مقعد همچنین می تواند باعث پارگی دیواره مقعد شود. این پارگی ها علاوه بر درد و باعث خونریزی شدید و عفونت خواهند شد.
التهاب و عفونت
یکی دیگر از عوارض حاصل از ترومای مقعد ورود باکتری‌ها و عفونت های موضعی است. التهاب ممکن است باعث درد، تورم و حتی تب شود و در برخی مواقع منجر به به آبسه (جمع شدن چرک در ناحیه آسیب دیده) خواهد شد.
فشرده شدن یا آسیب دیدن عضلات مقعد
ضربه شدید به مقعد با آسیب زدن به عضلات مقعدی می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند بی اختیاری در دفع یا درد هنگام اجابت مزاج شود.
سندرم درد مزمن مقعد
افرادی که در ناحیه مقعد و رکتوم دچار ضربه می شوند ممکن است دچار درد مزمن در این ناحیه شوند که تاثیرات منفی بر کیفیت زندگی آنها دارد.
شقاق یا فیشر
ترومای مقعدی با ایجاد شکاف در دیواره مقعدی منجر به شقاق می شود که باعث درد شدید هنگام اجابت مزاج و خونریزی هنگام دفع می شود.
اختلالات روانی و عاطفی
در مواردی که ضربه به مقعد ناشی از تجاوز جنسی یا حوادثی مانند تصادفات است ممکن است مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی یا استرس پس از سانحه (PTSD) در فرد ایجاد شود.
آسیب به سایر ارگان‌ها
در صورتی که ضربه به ناحیه مقعد شدید باشد، اعضای موجود در حفره لگنی مانند روده بزرگ یا مثانه نیز ممکن است آسیب دیده و منجر به عفونت یا مشکلات دستگاه گوارش و ادراری خواهد شد.
اختلالات گوارشی
ترومای مقعد با ایجاد اختلال در حرکات طبیعی روده یا عملکرد دفع می تواند منجر به بیماری هایی مانند یبوست مزمن، اسهال یا درد و ناراحتی در ناحیه مقعد شود.
بخوانید: دلایل اصلی درد مقعدی و درمان سریع آن
چگونه ترومای مقعدی را تشخیص دهیم؟
بررسی اولیه شامل معاینه پرینه، باسن، چین های مقعد یا کشاله ران و ناحیه گلوتئال تحتانی است. معاینه و شناسایی آسیب های مقعدی نیاز به سطح دقت بالاتری در بیماران با زخم های نافذ دارد. هر زخم نافذ در قسمت تحتانی شکم، لگن، پرینه، باسن یا ناحیه ران باید کاملا بررسی شود.
از بیمارانی که از نظر همودینامیک پایدار و هوشیار هستند باید در مورد تاریخچه دقیق تروما و رویدادهای آن سوال شود. همچنین گرفتن سابقه پزشکی گذشته بیمار از جمله هرگونه جراحی، جراحت یا سابقه اجتماعی ضروری است. روش استاندارد معاینه برای ترومای مقعدی سونوگرافی است. بیماران با شرایط پایدار بیشتر با توموگرافی کامپیوتری ارزیابی می شوند که به تعیین شدت آسیب کمک می کند. با این حال، بیماران ناپایدار توسط جراحان در اتاق عمل ارزیابی می شوند.
روش درمان تروما یا ضربه مقعدی
درمان ترومای مقعدی به نوع و شدت آسیب و وضعیت فیزیولوژیکی و آناتومیکی بیمار بستگی دارد. بیمارانی که از نظر همودینامیک ناپایدار و دچار خونریزی زیاد، هیپوترمی، اسیدوز یا انعقاد خون هستند مستقیماً به اتاق عمل می روند. برای بیمارانی که از نظر همودینامیک پایدار هستند، آسیب بسته به وضعیت بیمار درمان خواهد شد.
منبع:
