شقاق مقعدی یا فیشر یکی از بیماری های نشیمنگاهی رایجی است که به دلیل ایجاد ترک یا شکاف پوست در مخاط کانال مقعد رخ می دهد. این عارضه با درد شدید و خونریزی هنگام دفع مدفوع مشخص می شود و در صورت عدم درمان باعث عوارض جدی و گاهی جبران ناپذیر خواهد شد. اهمیت تشخیص و درمان به موقع شقاق، نه تنها با کاهش علائم باعث بهبود کیفیت زندگی بیماران می شود بلکه به جلوگیری از پیشرفت بیماری نیز کمک خواهد کرد. عدم درمان شقاق منجر به مزمن شدن زخم خواهد شد که التهاب و اسپاسم عضله اسفنکتر مقعد را به دنبال دارد. بنابراین فرد مبتلا دچار درد مداوم و شدید شده و زندگی روزمره او مختل خواهد شد.
حتی ممکن است به مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی منجر شود. شقاق مزمن همچنین می تواند باعث عفونت های موضعی و تشکیل فیستول مقعدی شود که نیازمند درمان های پیچیده تر مداخلات جراحی هستند. کاهش کیفیت عملکرد دستگاه گوارش و اختلال در دفع مدفوع نیز در صورت عدم درمان شقاق به مرور زمان باعث مشکلات دیگری مانند بواسیر و التهاب مزمن رکتوم خواهد شد. بنابراین با درمان به موقع این عارضه می توانید سلامتی خودتان را تضمین کنید.
شقاق مقعدی چیست؟
شقاق مقعدی یک ترک یا شکاف پوستی در کانال مقعد است که بیشتر در نوزادان و افراد میانسال رخ می دهد. میزان بروز شقاق در زنان بیشتر از مردان است. این بیماری خصوصا در افرادی که بیماری های زمینه ای مانند یبوست مزمن، بیماری التهابی روده، کم کاری تیروئید، چاقی و تومورهای بدون متاستاز دارند، شایع تر است.
انواع شقاق
شقاق بر اساس مدت زمان ابتلا به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود. شقاق حاد به شقاقی گفته می شود که کمتر از شش هفته طول بکشد. شقاق حاد با مدیریت و بدون نیاز به جراحی معمولاً ظرف شش هفته رفع می شود.
اگر شقاق بیش از شش هفته طول بکشد، در دسته شقاق مقعدی مزمن قرار می گیرد. علائم شقاق مزمن به تدریج بدتر می شود و بدون مداخله درمانی به ندرت بهبود خواهد یافت. اسپاسم مقعد، درد شدید و خونریزی هنگام اجابت مزاج از علائم معمول شقاق مزمن مقعد است.
خطرات و عوارض مرتبط با شقاق مقعد چیست؟
اگر شقاق مقعد درمان نشود منجر به عوارض متعددی خواهد شد که یکی از آنها یبوست شدید است. درد شدید شقاق خصوصا بعد از دفع باعث می شود بیماران به موقع نسبت به اجابت مزاج اقدام نکنند که باعث بدتر شدن یبوست می شود.
شقاق درمان نشده باعث اسپاسم و تنگ شدن کانال مقعد شده که می تواند منجر به مشکلات دفع و عدم تخلیه کامل روده شود. در صورت عدم درمان به موقع همچنین شقاق ممکن است منجر به فیستول شود. فیستول به مجاری غیر طبیعی بین مقعد و پوست یا روده ها گفته می شود که نیاز مداخلات درمانی پیچیده دارند. خونریزی مداوم، بروز آبسه یا عفونت و ایجاد تگ های پوستی مشکلات دیگری است که در صورت عدم درمان به موقع شقاق رخ می دهد.
شقاق چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص شقاق مقعد با استفاده از معاینه بصری و همچنین بررسی های ابزاری انجام می‌شود. معاینه رکتوم با استفاده از انگشت برای ارزیابی عمق و طول شقاق یکی از روش های تشخیصی رایج است. همچنین ممکن است برای مشاهده شقاق و ارزیابی فیستول، سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی انجام شود.
شقاق مقعد چگونه درمان می‌شود؟
تسکین یبوست یکی از اولین راه های درمان یبوست است زیرا مدفوع نرم درد کمتری هنگام دفع ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل پزشک برای شما مکمل های فیبر، نرم کننده‌های مدفوع و ملین‌ها را برای تنظیم حرکات روده تجویز خواهد کرد.
استفاده از حمام سیتز پس از اجابت مزاج، برای تسکین درد بسیار مفید است. همچنین می توان از پمادهای موجود برای تسکین درد به صورت موضعی استفاده کرد. تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس نیز برای تسکین اسپاسم اسفنکتر مقعد مفید است.
بخوانید: چرا شقاق بعد عمل باز می گردد؟ بهترین روش جلوگیری از عود شقاق
اگر شقاق درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
عدم درمان شقاق مقعدی منجر به افزایش خطر عوارضی مانند گیر کردن مدفوع در رکتوم، یبوست شدید یا فیستول خواهد شد. علاوه بر این با درد مداوم باعث کاهش کیفیت زندگی شده و خطر ابتلا به هموروئید و آبسه را افزایش می دهد. شقاق مزمن در اکثر موارد برای درمان به جراحی نیاز دارد که باعث تحمیل هزینه های بالا به بیمار شده و برای مدتی کار و زندگی روزانه او را مختل می کند زیرا بعد از جراحی نیاز به استراحت خواهید داشت.
علاوه بر این جراحی شقاق با خطرات و عوارضی مانند بی اختیاری در دفع همراه است که می تواند اثر بدی بر زندگی فرد بگذارد. بنابراین با تجربه علائم شقاق فورا به پزشک مراجعه کنید. متخصصان کلینیک التیام نشیمنگاه با بهترین و کم عارضه ترین روش ها از جمله لیزر درمانی به سرعت شقاق را درمان می کنند و به درد و ناراحتی شما پایان می دهند.
دیگر سوالات در مورد شقاق مقعدی
آیا شقاق خطرناک است؟
شقاق یک عارضه رایج است که اگر به موقع درمان نشده و به شقاق مزمن تبدیل شود به دلیل ایجاد عفونت و حتی فیستول باعث درد و ناراحتی خواهد شد اما بطور کلی تهدیدی جدی برای زندگی نیست.
چگونه می توان از شقاق پیشگیری کرد؟
با مصرف رژیم غذایی پر فیبر، نوشیدن آب و مایعات کافی، جلوگیری از یبوست و پرهیز از زور زدن هنگام دفع می توان به راحتی از بروز شقاق جلوگیری و حتی به درمان شقاق حاد کمک کرد.
آیا ممکن است شقاق با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود؟
بله برخی بیماری ها مثل بواسیر، فیستول و التهاب رکتوم علائم مشابهی با شقاق دارند به همین دلیل برای تشخیص دقیق باید به پزشک مراجعه کنید.
ورزش در درمان شقاق موثر است؟
ورزش منظم با کمک به بهبود عملکرد روده ها و جلوگیری از یبوست می تواند بطور غیر مستقیم به بهبود شقاق کمک کند اما اثر مستقیمی بر ترمیم زخم شقاق ندارد.
آیا برای درمان شقاق به جراحی نیاز دارم؟
اگر شقاق با درمان دارویی و خانگی بهبود نیابد تنها راه درمان استفاده از روش های جراحی است. بطور کلی شقاق های مزمن علامت دار به ندرت خود به خود بهبود می یابند بنابراین ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشند.
دیگر مقالات ما:
معرفی 8 عمل شقاق مقعدی به همراه قیمت جراحی آن در سال 1404
منبع:
https://www.gleneagleshospitals.co.in/blogs/anal-fissure-causes-symptoms-treatment-fissure
https://www.clinicahealth.in/what-happens-if-you-leave-fissure-untreated/
