بواسیر یا هموروئید یک بیماری شایع نشیمنگاهی است که در آن رگ های خونی در ناحیه مقعد و رکتوم ملتهب و متورم می شوند. بواسیر به طرق مختلف خود را نشان می دهد و مهمترین نشانه های آن خونریزی و درد است که بر زندگی فرد تأثیر منفی می گذارد. در برخی افراد این عروق خونی آنقدر متورم می شوند که از مقعد بیرون می زنند. علائم بواسیر بر اساس شدت آن متفاوت است و درمان های مختلفی نیاز دارد.
برای درمان بواسیر روش های مختلفی از پمادهای موضعی گرفته تا عمل جراحی و لیزر وجود دارد. پزشک بر اساس شدت این بیماری بهترین درمان را برای شما تجویز خواهد کرد. ابتدا روش های کم تهاجمی تر توصیه می شوند و در نهایت رگ های هموروئیدی با جراحی برداشته می شوند. شما می توانید برای درمان های خانگی از کمپرس یخ استفاده کنید اما این یک روش درمانی نیست و فقط به صورت مکمل می تواند به کاهش درد و ناراحتی شما کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه در ادامه با ما همراه باشید.
انواع بواسیر
بواسیر بر اساس معیارهای مختلفی دسته بندی می شود که یکی از آنها محل قرار گیری عروق هموروئیدی است که در ادامه شرح داده شده است.
بواسیر خارجی
در بواسیر خارجی توده های سختی عروق ملتهب در زیر پوست اطراف مقعد قرار دارند که باعث درد و خونریزی خفیف می شود.
بواسیر داخلی
بواسیر داخلی در رکتوم یا راست روده قرار دارد و معمولا بدون درد است. اما با خونریزی هنگام اجابت مزاج مشخص می شود.
بواسیر پرولاپس
در بواسیر پرولاپس، عروق هموروئیدی از مقعد بیرون می زنند که گاهی می توان آنها را با دست به داخل فشار داد. در برخی موارد نیز به جراحی نیاز دارند. بواسیر پرولاپس از انواع دیگر شدیدتر است.
بخوانید: بواسیر درجه 3 و 4 و درمان مناسب آن + عکس گرید 3 و 4
علت بروز بواسیر چیست؟
پاسخ روشنی برای این سوال که چرا دچار بواسیر می شویم، وجود ندارد. احتمالا فشار مداوم باعث تورم وریدهای اطراف مقعد می شود زیرا آناتومی خاص، عروق این ناحیه را بیشتر مستعد تورم می کند. افزایش فشار در قسمت تحتانی رکتوم و مقعد به دلیل اضافه وزن، نشستن طولانی مدت و یبوست مزمن از مهمترین علل بروز بواسیر است.
نشستن طولانی مدت در توالت، زور زدن هنگام اجابت مزاج، اسهال مزمن و انجام کارهای سنگین نیز می تواند باعث تورم رگ های اطراف مقعد شود. بارداری نیز در بروز این بیماری نقش دارد زیرا باعث افزایش فشار در ناحیه لگن می شود.
علائم بواسیر چیست؟
علائم این بیماری بر اساس نوع و شدت متفاوت است. به عنوان مثال علائم بواسیر داخلی عمدتاً محدود است و معمولاً بدون نشان دادن هیچ علامتی پیشرفت می کند و منجر به هموروئید پرولاپس می شود. احساس پری مقعد، خارش و درد علائمی هستند که افراد مبتلا به بواسیر داخلی تجربه می کنند.
علائم هموروئید خارجی نیز به شکل مشاهده خون در مدفوع، درد هنگام نشستن، خارش و ناراحتی در اطراف مقعد و همچنین وجود توده یا تورم دردناک در نزدیکی مقعد احساس می شود.
بواسیر چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص بواسیر با بررسی علائم بیمار صورت می گیرد و پزشک از روش های مختلفی مانند معاینه فیزیکی استفاده خواهد کرد. آنوسکوپی از جمله روش هایی است که به تشخیص قطعی بواسیر کمک می کند. آزمایش خون نیز در افرادی که دائماً از خونریزی شکایت دارند برای مشخص شدن کم خونی انجام می شود. بر اساس وضعیت بواسیر در این مرحله درمان های مختلفی تجویز می شود.
بخوانید: جراحی باز بواسیر یا هموروئیدکتومی و هزینه آن در بیمارستان
روش های خانگی درمان بواسیر
در صورتیکه شدت علائم خفیف تشخیص داده شود پزشک ابتدا درمان های خانگی را در کنار استفاده از پمادهای موضعی به بیمار توصیه می کند. گاهی اوقات با این درمان های کم تهاجمی می توان بواسیر را مدیریت و درمان کرد.
تغییر رژیم غذایی برای درمان یبوست اولین راهکار درمانی است. مصرف غذاهای سرشار از فیبر می تواند به جلوگیری از یبوست و تحریک رگ های بواسیری کمک کند. در نتیجه تورم عروق کاهش خواهد یافت و علائم از بین خواهد رفت.
حمام سیتز یکی دیگر از درمان های خانگی مفید برای بواسیر است. استفاده از آب ولرم خصوصا در حمام سیتز به درمان علائم و ناراحتی بیمار کمک خواهد کرد. علاوه بر این خودداری از نشستن برای مدت طولانی و همچنین فعالیت بدنی کافی در کنار استفاده از پمادهایی مانند رکتول به درمان بواسیر کمک خواهد کرد.
آیا می توان برای درمان بواسیر از یخ استفاده کرد؟
یکی از روش های خانگی که برای کاهش تورم و خارش می توان از آن استفاده کرد کمپرس یخ است. یخ باعث کاهش درد و التهاب می شود زیرا جریان خون را در ناحیه کاهش می دهد.
برای استفاده از یخ نباید آن را به صورت مستقیم استفاده کنید بلکه باید بسته یخ را داخل پارچه قرار داده و به مدت 10 تا 15 دقیقه روی محل قرار داد. از قرار دادن یخ برای مدت طولانی باید خودداری کنید زیرا به پوست محل آسیب خواهد زد. از طرفی باید بدانید که استفاده از یخ یک راه درمانی برای بواسیر نیست ولی می توانید به صورت مکمل از آن استفاده نمایید.
کمپرس سرد تنها به بهبود هموروئید خارجی کمک خواهد کرد زیرا باعث انقباض رگ ها می شود. برای سایر انواع بواسیر از جمله بواسیر پرولاپس حتما باید با پزشک مشورت کنید تا با روش های موجود برای همیشه به درد و ناراحتی شما پایان دهد.
عوارض استفاده از یخ برای درمان بواسیر
- آسیب به پوست: استفاده طولانی مدت از یخ یا قرار دادن یخ به طور مستقیم روی پوست می‌تواند باعث آسیب به بافت پوست یا ایجاد یخ زدگی شود. این موضوع می‌تواند باعث سوختگی یخ (Frostbite) شود.
- بدتر شدن علائم: در صورتی که یخ به مدت طولانی روی ناحیه آسیب‌دیده قرار گیرد، می‌تواند گردش خون را محدود کند و وضعیت را بدتر کند.
- ناراحتی و درد: اگر یخ به طور مستقیم روی پوست قرار گیرد، ممکن است باعث احساس سوزش یا درد در ناحیه آسیب‌دیده شود.
- بیماری‌های پوستی: اگر یخ به مدت طولانی یا به طور نادرست استفاده شود، ممکن است باعث تحریک یا حساسیت بیشتر در پوست شود.
برای استفاده ایمن از یخ برای کاهش علائم بواسیر، توصیه می‌شود که یخ را در یک پارچه تمیز بپیچید و برای مدت ۱۰-۱۵ دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید، و از تکرار این کار بیش از حد خودداری کنید. همچنین اگر علائم بواسیر ادامه پیدا کرد یا شدت گرفت، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
بخوانید: آیا بواسیر خود به خود خوب می شود؟ یا نیاز به درمان دارد؟
مقایسه درمان هموروئید با یخ و آب گرم
| ویژگی | درمان با یخ | درمان با آب گرم یا حمام سیتز |
|---|---|---|
| هدف اصلی درمان | کاهش تورم و درد به صورت موقت | تسکین درد، کاهش التهاب، و بهبود گردش خون |
| نحوه استفاده | یخ را در پارچه تمیز پیچیده و به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید. | در آب گرم نشسته و ناحیه آسیب‌دیده را برای ۱۰-۱۵ دقیقه در آب قرار دهید. |
| تسکین سریع درد | بله، درد به صورت موقت کاهش می‌یابد. | بله، درد و ناراحتی به طور موقت تسکین می‌یابد. |
| کاهش تورم | بله، یخ به کاهش تورم و التهاب کمک می‌کند. | بله، آب گرم می‌تواند به کاهش تورم و آرامش عضلات کمک کند. |
| مناسب برای استفاده روزانه | نه، استفاده طولانی‌مدت ممکن است آسیب به پوست وارد کند. | بله، می‌توان از حمام سیتز به طور منظم استفاده کرد. |
| عوارض جانبی | آسیب به پوست یا ایجاد یخ‌زدگی در صورت استفاده طولانی. | تحریک پوست یا بدتر شدن علائم در صورت استفاده زیاد از آب گرم. |
| زمان بهبودی | به طور موقت و سریع، ولی ممکن است تاثیر دائمی نداشته باشد. | به تدریج، اما کمک به بهبود بلندمدت و کاهش علائم. |
| مناسب برای بواسیر داخلی | خیر، فقط برای بواسیر خارجی مؤثر است. | بله، می‌تواند برای بواسیر داخلی و خارجی مفید باشد. |
| تأثیر بر گردش خون | ممکن است گردش خون را کاهش دهد. | بهبود گردش خون و تسکین عضلات و التهاب ناحیه آسیب دیده. |
چگونه می توان از بواسیر پیشگیری کرد؟
کارهایی که می توانید برای پیشگیری و به حداقل رساندن علائم بواسیر انجام دهید به شرح زیر است:
- استفاده از فیبر یا مسهل: برای نرم شدن مدفوع و افزایش حجم مدفوع بهتر است میوه و سبزیجات بیشتری در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- مصرف آب بیشتر: نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب یا مایعات سالم در روز به دفع راحت تر مدفوع کمک می کند.
- عدم زور زدن هنگام دفع: هنگام اجابت مزاج زور نزنید تا وریدهای رکتوم و مقعد تحت فشار قرار نگیرند.
- نیاز به دفع را عقب نیندازید: با احساس نیاز به دفع فورا به توالت بروید در غیر این صورت، مدفوع شما خشک و سفت خواهد شد.
- تحرک بدنی بیشتر: ورزش به افزایش تحرک روده ها، کاهش فشار روی عروق بواسیری و کاهش یبوست کمک می کند.
- زمان نشستن در توالت را محدود کنید: این کار از احتقان عروق مقعدی جلوگیری خواهد کرد.
منبع:
https://maltepehastanesi.com.tr/en/blog/detail/what-are-hemorrhoids
https://www.medparkhospital.com/zh-CN/disease-and-treatment/hemorrhoids
