خونریزی مقعد علل مختلفی از هموروئید گرفته تا سرطان روده دارد. در حالی که علت خونریزی مقعد ممکن است جدی یا تهدید کننده زندگی نباشد اما یک امر طبیعی نیست. خونریزی گاه به گاه به دنبال یک دوره یبوست یا پس از دفع مدفوع سفت جای نگرانی ندارد. اما اگر خونریزی مزمن، مکرر یا همراه با هر نوع درد، تغییر وضعیت در اجابت مزاج یا تب دارید، بررسی فوری آن ضروری است. دلیلش این است که بدون ارزیابی پزشک، تشخیص علت خونریزی غیرممکن است.
تأخیر در ارزیابی می‌تواند به یک بیماری زمینه ای مانند عفونت، دیورتیکولیت، IBD یا سرطان اجازه دهد تا به مرحله جدی تری پیشرفت کند. خوشبختانه، بسیاری از علل خونریزی مقعد را می توان طی یک ویزیت با کولونوسکوپی یا سایر روش های کم تهاجمی برای ارزیابی کولون تشخیص داد.
علل شایع خونریزی مقعد
خونریزی مقعد به عبور خون قابل مشاهده در هنگام اجابت مزاج یا روی مدفوع اشاره دارد که به دلایل مختلفی رخ می دهد. مهمترین علل خونریزی مقعد عبارتند از:
هموروئید
وریدهای متورم و تحریک شده در پایین ترین قسمت راست روده/مقعد شایع ترین علت خونریزی جزئی رکتوم است. این وریدها در اثر فشار ناشی از زور زدن در حین اجابت مزاج، یبوست، اسهال، چاقی یا بارداری تحت فشار قرار گرفته و ممکن است پاره شوند و خونریزی کنند. خونریزی هموروئید معمولاً قرمز روشن و جزئی است.
شقاق مقعد
شقاق مقعدی پارگی های ریز در پوشش نازک مقعد است که می تواند در اثر دفع مدفوع سفت و خشک ایجاد شود. شقاق اغلب بسیار دردناک است و مقدار کمی خون قرمز روشن را به خصوص در هنگام اجابت مزاج در این شرایط مشاهده خواهید کرد. بیشتر شقاق ها در عرض چند هفته پس از نرم شدن مدفوع و عادی شدن وضعیت اجابت مزاج بهبود می یابند. نشستن در حمام سیتز گرم می تواند علائم شما را تسکین دهد.
بیماری التهابی روده (IBD)
IBD به شرایط التهابی مزمن مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو اشاره دارد که در نتیجه یک واکنش ایمنی غیر طبیعی در حمله به دستگاه گوارش ایجاد می شود. IBD باعث اسهال مکرر، گرفتگی شکم، خونریزی مقعدی، کاهش وزن و خستگی می شود. خونریزی مقعد در این بیماری ناشی از زخم های التهابی در امتداد دیواره روده، فرسایش و آسیب بافت ها است. IBD نیاز به درمان و نظارت مادام العمر دارد.
عفونت ها
برخی از عفونت های باکتریایی مانند E. coli، سالمونلا، شیگلا و کمپیلوباکتر می توانند روده‌ها را آلوده کرده و باعث اسهال خونی شوند. زیرا باکتری ها مستقیماً به پوشش روده حمله کرده و آن را زخم می کنند. اکثر کولیت های عفونی با استراحت و هیدراتاسیون برطرف می شوند. گاهی اوقات نیاز به آنتی بیوتیک هایی برای هدف قرار دادن سویه باکتریایی خاص است.
عوارض جانبی داروها
بسیاری از داروهای رایج مانند NSAID ها، استروئیدها و داروهای ضد انعقاد می توانند پوشش معده/روده را در حدی تحریک کنند که باعث خونریزی جزئی، به ویژه در طول زمان شود. قطع داروهای محرک معمولاً این مشکل را برطرف می کند، اما ممکن است برای درمان بیماری زمینه ای به داروهای جایگزین نیاز باشد.
علل کمتر رایج خونریزی مقعد
علاوه بر موارد فوق که شایع ترین علل خونریزی مقعدی بودند شرایط دیگری نیز وجود دارد که ممکن است باعث بروز خونریزی مقعدی شود. این موارد عبارتند از:
بیماری دیورتیکول
در این بیماری کیسه های کوچک و متورم به نام دیورتیکول در دیواره های روده بزرگ، معمولاً در کولون سیگموئید ایجاد می شوند. این کیسه ها اغلب مشکلی ایجاد نمی کنند، اما گاهی اوقات ممکن است در اثر عفونت یا مدفوع نهفته، ملتهب شوند شده و باعث دیورتیکولیت شوند. این وضعیت منجر به خونریزی مقعدی، گرفتگی، درد و تب می شود. خونریزی معمولا جزئی است، اما می تواند وسیع باشد. در اکثر موارد با آنتی بیوتیک و استراحت برطرف می شود.
پولیپ روده بزرگ / سرطان
پولیپ های روده بزرگ رشد غیر طبیعی بافتی هستند که روی پوشش روده بزرگ و راست روده ایجاد می شوند. اگرچه معمولاً غیر سرطانی هستند، اما برخی از پولیپ ها می توانند در طی سال‌ها سرطانی شوند.
پولیپ های بزرگ تر دارای رگ های خونی غنی تری هستند و بنابراین اغلب بطور متناوب خونریزی می کنند. شایان ذکر است که پولیپ های سرطانی خطر بیشتری برای خونریزی دارند. تمام پولیپ ها باید از طریق کولونوسکوپی برداشته شوند.
عفونت های مقاربتی (STIs)
عفونت های مقاربتی باکتریایی مانند سوزاک، کلامیدیا و سیفلیس می توانند غشاهای مخاطی مانند رکتوم را آلوده کنند. این وضعیت منجر به التهاب، تحریک، زخم و در نتیجه خونریزی جزئی پراکنده، همراه با ترشح و درد مقعدی می‌شود. برای درمان این بیماری ها به درمان آنتی بیوتیکی و درمان شریک جنسی نیاز دارید.
خون ناشی از خونریزی مقعد چگونه به نظر می رسد؟
رنگ و ترکیب خونی که دفع می کنید می تواند سرنخ هایی در مورد علل بالقوه آن به شما بدهد:
- خون قرمز روشن – به طور معمول نشان دهنده خونریزی از انتهای دستگاه گوارش مانند رکتوم، کولون سیگموئید یا کولون چپ است.
- خون قرمز تیره یا مایل به قرمز – نشان دهنده خونریزی بالاتر در روده بزرگ یا گاهی اوقات از روده کوچک است که اجازه می دهد مقداری هضم در مسیر انجام شود.
- مدفوع سیاه یا قیری (ملنا) – خون هضم شده ای است که به منبع احتمالی دستگاه گوارش فوقانی مانند معده یا مری اشاره می کند و نیاز به ارزیابی سریع دارد.
- خون مخفی – خون غیر قابل مشاهده، با آزمایش خون مخفی در نمونه مدفوع تشخیص داده می شود. خونریزی آهسته و متناوب را نشان می دهد.
چه زمانی برای درمان خونریزی مقعد به پزشک مراجعه کنم؟
- خونریزی مکرر، شدید یا اگر بیش از 1 هفته طول کشیده است
- خونریزی با درد شدید همراه است
- به دلیل از دست دادن خون احساس سرگیجه دارید
روش های درمان خونریزی مقعد چیست؟
درمان خونریزی مقعدی بسته به شرایط زمینه ای که باعث خونریزی می شود، می تواند متفاوت باشد. مثلا برای درمان شقاق مقعدی یا بواسیر می توان از حمام سیتز و نرم کننده های مدفوع برای کمک به تسکین علائم استفاده کنند. برای تعیین علت زمینه ای، متخصص گوارش احتمالاً یک سری آزمایش های تشخیصی مانند کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی و آزمایش مدفوع را انجام می دهد و بر اساس نتایج درمان را آغاز می کند.
منبع:
https://www.michaeltarlowemd.com/blog/rectal-bleeding-common-causes-and-when-to-see-a-doctor
https://www.carehospitals.com/blog-detail/rectal-bleeding-causes
