تنگ کردن مقعد به روش های مختلفی انجام می شود و با تقویت اسفنکترهای مقعدی مشکلات ناشی از گشادی مقعد را درمان می کنند. مقعد به دلایل مختلفی مانند زایمان طبیعی، جراحی های ناحیه مقعد، یبوست مزمن، افزایش سن، آسیب فیزیکی و تغییرات هورمونی عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد. این عارضه تاثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد خواهد داشت و منجر به بی اختیاری در دفع مدفوع و گاز می شود.
به روش های مختلفی می توان به درمان این عارضه پرداخت که شامل درمان‌های غیر جراحی و جراحی هستند. یکی از اولین و بهترین درمان ها برای تنگ کردن مقعد تمرینات تقویت عضلات مقعدی (تمرینات کگل) است. این تمرینات به بهبود عملکرد عضلات مقعد و قدرت انقباض آنها کمک خواهد کرد. با اینحال روشی که برای درمان شما در نظر گرفته می شود بستگی به شرایط خاص شما و شدت مشکل دارد که توسط پزشک مشخص خواهد شد.
ساختار عضلات مقعد
عضلات مختلفی ساختار اسفنکتر مقعد را تشکیل می دهند. شناخت آنها می تواند به شما کمک کند نحوه عملکرد آنها را بهتر درک کنید. مقعد از دو اسفنکتر داخلی و خارجی تشکیل شده است. اسفنکتر داخلی مقعد، یک عضله غیر ارادی است و شما نمی توانید آگاهانه کنترلی روی آن داشته باشید. این اسفنکتر معمولا بسته است و به همین دلیل ما وقتی که در خواب هستیم نشت مدفوع را تجربه نمی کنیم.
اسفنکتر خارجی مقعد در مقابل یک عضله ارادی و قابل کنترل است. این عضله را می توان با تمرینات کگل تقویت کرد و مانع از ضعیف شدن آن با افزایش سن شد. شما با کنترل آگاهانه اسفنکتر خارجی می توانید زمان دفع را کنترل کرده و اجابت مزاج را به تاخیر بیندازید.
عضلات کف لگن گروه دیگری از ماهیچه های دخیل در عمل دفع هستند. عضلات کف لگن از اندام هایی مانند مثانه و روده بزرگ حمایت می کنند. این عضلات هماهنگ با اسفنکترهای مقعدی کار می کنند و باعث جلوگیری از نشت گاز و مدفوع می شوند.
بخوانید: بهترین روش تست شده خانگی برای کاهش خارش مقعد + 8 پماد موثر
علت گشاد شدن مقعد چیست؟
گشادی مقعد به دلایل مختلفی رخ می دهد که گاهی طبیعی بوده و در طول زمان رخ می دهد و گاهی نیز به دلایل خاص پزشکی ایجاد می شود. از شایع ترین دلایل گشادی مقعد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عمل جراحی: جراحی هایی که در ناحیه مقعد انجام می شود از جمله جراحی های درمان هموروئید و فیستول مقعدی ممکن است به عضلات اسفنکتر مقعدی آسیب زده و توانایی آنها برای انقباض را دچار اختلال کنند.
- یبوست مزمن: زور زدن برای دفع در افراد دچار یبوست مزمن با تحت فشار قرار دادن عضلات مقعد باعث آسیب آنها می شود و در بلند مدت باعث گشادی مقعد و کاهش قدرت عضلات برای انقباض خواهد شد.
- زایمان: زایمان طبیعی یکی دیگر از دلایل گشادی مقعد است زیرا فشار قابل توجهی بر ناحیه مقعد و عضلات کف لگن ایجاد می کند که در نتیجه باعث گشادی مقعد خواهد شد.
- بیماری های عضلانی و عصبی: بیماری‌های عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس یا دیابت می توانند عملکرد عضلات مقعد را مختل کنند و با ضعیف کردن آنها باعث گشادی مقعد شوند.
- افزایش سن: با گذشت زمان عضلات مقعد و بافت های اطراف آن ضعیف تر می شوند که منجر به گشادی مقعد خواهد شد. عضلات کف لگن به ویژه با افزایش سن ضعیف شده و باعث بروز مشکل در کنترل دفع ادرار و مدفوع می شود.
آسیب‌های فیزیکی و سوء استفاده جنسی، چاقی و اضافه وزن و اختلالات هورمونی در دوران یائسگی، استرس و استفاده زیاد از ملین ها برخی دیگر از دلایل گشادی مقعد هستند.
لزوم استفاده از روش های تنگ کردن مقعد چیست؟
گشادی مقعد به هر دلیلی که رخ دهد باعث مشکلاتی خواهد شد که مهمترین آنها عدم توانایی در کنترل دفع مدفوع و گاز است. این وضعیت به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اختلالات عملکردی در مقعد و احساس درد مشکلات دیگری است که افراد مبتلا تجربه خواهند کرد بنابراین نیاز به درمان خواهد داشت.
روش‌های طبیعی و خانگی تنگ کردن مقعد
روش‌های طبیعی و خانگی تنگ کردن مقعد در صورتی که مقعد خیلی دچار آسیب نشده باشد، می تواند به درمان این عارضه کمک کند. مصرف غذاهای حاوی فیبر یکی از درمان های خانگی مفیدی است که فشار بر روی ناحیه مقعد را کاهش می دهد.
حمام سیتز را نیز می توان برای بهبود جریان خون در ناحیه مقعد به صورت روزانه مورد استفاده قرار داد. آب گرم اثر بازسازی کننده داشته و بهبود عملکرد مقعد کمک کند.
همچنین می توانید از برخی از روغن های گیاهی مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل برای تقویت عملکرد عضلات اسفنکتر مقعد استفاده کنید.
تمرینات یوگا و پیلاتس: برخی از حرکات یوگا و پیلاتس به تقویت عضلات کف لگن و بهبود کنترل عضلانی کمک می‌کنند که می‌تواند در سفت‌تر شدن عضلات مقعد مؤثر باشد.
مصرف غذا های سرشار از کلاژن: خوردن غذاهایی مانند استخوان قلم، آب گوشت، تخم‌مرغ و سبزیجات برگ سبز می‌تواند به تقویت بافت‌های همبند و عضلات این ناحیه کمک کند.
روش‌های غیر جراحی تنگ کردن مقعد
فیزیوتراپی مقعد یکی از بهترین روش های غیر جراحی برای درمان گشادی مقعد است. این روش با تمرینات کگل به تقویت عضلات کف لگن کمک می کند.
کرم ها و پمادهای موضعی نیز ممکن است با داشتن اثرات قابض برای درمان گشادی مقعد مفید باشند.
در برخی شرایط، پزشک از وسایل خاصی استفاده می کند که به طور ملایم به عضلات مقعد فشار آورده و باعث تقویت اسفنکترهای مقعدی می شوند.
- پماد هیدروکورتیزون: ضد التهاب و کاهش‌دهنده تورم و قرمزی در ناحیه مقعد.
- پماد نیتروگلیسیرین: افزایش جریان خون، کاهش فشار بر عضلات مقعد و کمک به بهبود عملکرد آنها.
- پماد آلوئه‌ورا: التیام‌دهنده، تسکین‌دهنده التهاب و کمک به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده.
- پماد زینک اکساید: محافظت از پوست، کاهش تحریک و کمک به بازسازی پوست مقعد.
بخوانید: دلیل اصلی خونریزی مقعد و درمان آن
روش‌های جراحی تنگ کردن مقعد
در صورتی که درمان های خانگی و غیر جراحی به درمان کمک نکنند پزشک از روش های جراحی استفاده خواهد کرد. طی جراحی ممکن است قسمتی از عضلات مقعد به شکل مصنوعی تقویت شود تا توانایی انقباض افزایش یابد.
در موارد بسیار پیچیده یا پیشرفته با توجه به وضعیت بیمار جراحی های پیچیده تری شامل ترمیم بافت ها و پیوندهای عضلانی در ناحیه مقعد انجام می شود.
- جراحی اسفنکتروپلاستی: این جراحی برای تقویت عضلات اسفنکتر مقعد انجام می‌شود. در این روش، جراح عضلات اسفنکتر مقعد را ترمیم کرده یا با روش‌های مختلف آنها را تقویت می‌کند تا کنترل دفع بهتر شود.
- آنوپلاستی مقعد (Anoplasty): این جراحی برای اصلاح افتادگی یا شلی مقعد انجام می‌شود. در این روش، پوست و بافت‌های اطراف مقعد به گونه‌ای ترمیم می‌شوند که ناحیه مقعد دوباره سفت و جمع شود.
- فیشرکتومی (Fissurectomy): در این جراحی، شقاق‌های مقعدی که می‌توانند باعث شلی عضلات یا ایجاد درد شوند، ترمیم می‌شوند. این کار می‌تواند به بهبود عملکرد مقعد و کاهش درد کمک کند.
- جراحی برای درمان بی اختیاری مدفوع (Sphincter Reconstruction): در این روش، عضلات مقعدی که آسیب دیده‌اند، ترمیم یا بازسازی می‌شوند. این جراحی معمولاً برای افرادی انجام می‌شود که دچار بی‌اختیاری مدفوع یا ضعف عضلات اسفنکتر مقعد هستند.
- بستن اسفنکتر مقعد (Sphincteroplasty): در این روش، عضلات اسفنکتر مقعد به‌طور جراحی ترمیم و بسته می‌شوند تا عملکرد مقعد به حالت عادی بازگردد.
- لیفت مقعد (Anal Lift): این جراحی برای افرادی که افتادگی ناحیه مقعد دارند، انجام می‌شود. با انجام این عمل، عضلات و بافت‌های مقعد سفت و جمع می‌شوند.
لیزر برای تنگ کردن مقعد
لیزر یکی از روش های مدرن است که در برخی موارد برای تنگ کردن مقعد یا بهبود سفتی عضلات این ناحیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش معمولاً به نام “لیزر جوانسازی مقعد” شناخته می‌شود و می‌تواند به بهبود کشسانی و سفتی پوست و عضلات اطراف مقعد کمک کند. در این فرایند، لیزر به لایه‌های زیرین پوست نفوذ می‌کند و باعث تحریک تولید کلاژن و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود. این امر ممکن است به تقویت عضلات و پوست این ناحیه و بهبود کنترل آن کمک کند.
نکات مهم در انتخاب روش های تنگ کردن مقعد
قبل از هرگونه درمانی باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی وضعیت فرد مناسب ترین روش را توصیه خواهد کرد. علاوه بر این پس از انجام هر روش درمانی، چه جراحی یا غیر جراحی باید مراقبت های بعدی را مورد توجه قرار دهید تا بهترین نتایج کسب شود.
از خود درمانی پرهیز کنید زیرا این عارضه را نمی توان به راحتی درمان کرد و حتی ممکن است باعث آسیب بیشتر شوید که به درمان های پیچیده تری نیاز داشته باشد.
آیا تمرین کگل برای تنگ شدن مقعد موثر است؟
بله تمرین کگل می‌تواند به تنگ شدن مقعد کمک کند زیرا باعث تقویت عضلات کف لگن و اسفنکتر مقعدی می‌شود. با انجام منظم این تمرینات عضلات این ناحیه قویتر شده و کنترل بهتری روی انقباض و استحکام آنها ایجاد می‌شود. تمرینات شامل منقبض کردن و نگه داشتن عضلات مقعد برای چند ثانیه و سپس رها کردن آنها است که در طول زمان باعث افزایش قدرت و سفتی این عضلات می‌شود.
بخوانید: اسپاسم و گرفتی عضلات مقعد و درمان آن
آیا انجام مداوم رابطه مقعدی باعث گشادی دائمی مقعد می‌شود؟
انجام مداوم رابطه مقعدی می‌تواند باعث کاهش قدرت انقباضی عضلات اسفنکتر مقعد شود اما به طور کلی گشادی دائمی مقعد اتفاق نمی‌افتد مگر در شرایطی که آسیب جدی به بافت‌ها و اعصاب این ناحیه وارد شود. عضلات مقعد مانند سایر عضلات بدن خاصیت ارتجاعی دارند و معمولاً بعد از مدتی به حالت طبیعی بازمی‌گردند اما اگر رابطه به طور مداوم و با فشار زیاد انجام شود ممکن است باعث کاهش نسبی توان عضلات در بازگشت به حالت اولیه شود. رعایت نکات ایمنی مانند استفاده از روان‌کننده و داشتن آمادگی کافی می‌تواند از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کند.
بخوانید: تنقیه یا دوش مقعدی چیست و چه کاربردی دارد؟ آیا بی خطر است؟
آیا گشادی مقعد می‌تواند باعث بی اختیاری مدفوع شود؟
بله گشادی مقعد در صورتی که به علت آسیب شدید به عضلات اسفنکتر یا اعصاب کنترلی این ناحیه باشد می‌تواند باعث بی اختیاری مدفوع شود. اگر عضلات مقعد به دلیل کشیدگی بیش از حد یا آسیب های مکرر توانایی خود را در انقباض مناسب از دست بدهند ممکن است فرد در کنترل دفع دچار مشکل شود. همچنین اگر اعصاب مرتبط با عملکرد مقعد آسیب ببینند سیگنال های لازم برای کنترل دفع به درستی ارسال نمی‌شود که می‌تواند منجر به نشت مدفوع یا عدم توانایی در کنترل کامل شود.
منبع:
https://www.verywellhealth.com/tightening-your-anal-sphincter-796588
