کیست مویی یا سینوس پیلونیدال یک بیماری پوستی نسبتاً شایع است که بیشتر در ناحیه پایین کمر و نزدیک به دنبالچه رخ می دهد. این بیماری در ابتدا به صورت یک التهاب یا توده کوچک حاوی مو ظاهر می شود که علت آن اصطکاک، تعریق زیاد، لباس های تنگ یا نشستن طولانی مدت است. با وجود اینکه کیست مویی یک عارضه خوش خیم است و به راحتی درمان می شود اما در صورت بی توجهی به درمان و گسترش عفونت می تواند باعث خطراتی شود که یکی از نادرترین آنها بروز سرطان است. سرطان کیست مویی نوعی سرطان پوست با منشأ سلول‌های سنگفرشی که پس از سال‌ها التهاب و عفونت در ناحیه کیست مویی به وجود می آید.
این سرطان بدون درد مشخص آغاز می شود اما با پیشرفت بیماری، علائمی نظیر خونریزی، ترشحات بدبو و زخم های غیر قابل بهبود را تجربه خواهید کرد. به همین دلیل درمان به موقع کیست مویی بسیار حائز اهمیت است زیرا مانع ایجاد بدخیمی هایی می شود که درمان آنها چالش برانگیز است.
احتمال بروز سرطان کیست مویی چقدر است؟
احتمال بروز سرطان کیست مویی بسیار کم است اما کاملاً منتفی نیست. طبق بررسی ها حدود 0.1 تا 0.7 درصد از موارد کیست مویی مزمن و درمان نشده ممکن است به سرطان سلول سنگفرشی تبدیل شوند. بروز سرطان در افرادی دیده شده است که برای مدت بیش از 10 سال از کیست مویی رنج برده‌اند و آن را به شکل اصولی درمان نکرده اند.
تفاوت بین کیست مویی بدخیم و عادی
کیست مویی عادی یا خوش خیم یک التهاب محدود است که به دلیل تجمع مو، پوست مرده و عفونت در زیر پوست ایجاد می شود. علائم کیست مویی شامل درد، تورم، ترشح چرکی و گاهی تب خفیف است و می توان با جراحی ساده، لیزر یا حتی مراقبت های بهداشتی و دارویی آن را درمان کرد.
در مقابل، کیست مویی بدخیم یا سرطانی در نتیجه مزمن شدن و بی توجهی نسبت به درمان کیست عادی به وجود می آید. کیست مویی بدخیم در واقع سرطان سلول سنگفرشی است که می تواند به بافت های اطراف و حتی به دیگر قسمت های بدن گسترش یابد. علائم کیست مویی بدخیم شامل زخم های غیر قابل بهبود، خونریزی مکرر، ترشحات بدبو، رشد سریع توده و تغییر رنگ پوست اطراف کیست است. درمان در این شرایط پیچیده تر است و علاوه بر جراحی به شیمی درمانی یا پرتودرمانی نیاز دارد.
انواع سرطان های مرتبط با کیست مویی
اگرچه بروز سرطان در کیست مویی بسیار نادر است، اما در موارد مزمن و درمان نشده، می تواند به سرطان های زیر تبدیل شود که در ادامه شرح داده شده است:
سرطان سلول سنگفرشی (SCC)
سرطان سلول سنگفرشی شایع ترین سرطان مرتبط با کیست مویی مزمن است. این عارضه در اثر التهاب و عفونت طولانی مدت کیست مویی رخ می دهد و به مرور زمان بافت آسیب دیده دچار تغییرات بدخیم شود. از علائم ان سرطان زخم های مزمن و غیر قابل ترمیم، درد و ناراحتی، ترشحات خونی یا بدبو و وجود توده سفت و غیر عادی در اطراف ناحیه کیست مویی است. سرطان سلول سنگفرشی پیشرفت آهسته ای دارد اما ویژگی تهاجمی دارد و احتمال گسترش آن به بافت های اطراف وجود دارد.
سایر نئوپلاسم های نادر
از دیگر سرطان های بسیار نادر مرتبط با کیست مویی مزمن می توان به کارسینومای سلول بازال (BCC) اشاره کرد نوعی سرطان پوستی کم تهاجمی است.
آدنوکارسینوما و ملانوما نیز ممکن است رخ دهد که به ترتیب به صورت بافت های غده ای یا تغییرات رنگدانه ای شدید در اطراف کیست مزمن ظاهر می شود.
تشخیص سرطان در محل کیست مویی
تشخیص سرطان در محل کیست مویی با انجام معاینه بالینی دقیق و نمونه برداری از بافت (بیوپسی) انجام می شود. اگر در بیوپسی، حضور سلول های بدخیم مانند سلول های سنگفرشی غیرطبیعی یا سایر سلول های نئوپلاستیک مشاهده شود پزشک بررسی های تصویربرداری مانند MRI، سیتی اسکن یا سونوگرافی را درخواست می کند تا مشخص شود بدبخیمی چقدر گسترش یافته است.
درمان کیست مویی سرطانی
درمان کیست مویی سرطانی بسته به وضعیت بدخیمی مشخص شده در آزمایشات متفاوت بوده و به شرح زیر است:
جراحی گسترده
اولین و مؤثرترین روش درمان کیست مویی سرطانی برداشتن کامل ناحیه درگیر با تومور از طریق جراحی است. در این جراحی کیست، و بخشی از بافت های اطراف برداشته می شود تا سلول سرطانی در محل باقی نماند. بسته به شدت پیشرفت بدخیمی حتی ممکن است مقداری از بافت چربی یا حتی عضلات اطراف نیز برداشته شود.
شیمی درمانی
در موارد پیشرفته سرطان کیست مویی وقتی مشخص شود سرطان به غدد لنفاوی یا سایر اندام ها متاستاز داده است شیمی درمانی تجویز می‌شود.
پرتو درمانی
در مواردی که بدخیمی گسترش یافته باشد و پزشک احتمال بدهد با جراحی بطور کامل برداشته نشده باشند، پرتودرمانی به عنوان یک روش مکمل انجام می شود تا از عود سرطان جلوگیری کرده و سلول های بدخیم باقی مانده را از بین ببرد.
پیشگیری از پیشرفت کیست مویی به سرطان
مهمترین کاری که برای پیشگیری از پیشرفت کیست مویی به سرطان باید انجام دهید درمان به موقع کیست است. درمان زود هنگام کیست مویی به محض مشاهده علائمی مانند درد، تورم، ترشح یا ایجاد حفره مانع از مزمن شدن و بدخیمی خواهد شد. در این مرحله کیست به راحتی درمان شده و نیازی به جراحی های پیچیده و درمان های خاص ندارد.
اگر کیست مویی عود کرده یا مزمن شده است باید جراحی کامل برای برداشتن کیست و بافت های درگیر انجام شود تا مانع سرطانی شدن آن شود. علاوه بر این پیگیری های منظم پزشکی در صورت سابقه کیست مویی می تواند از بدخیمی و سرطانی شدن کیست جلوگیری کند.
بخوانید: آیا شقاق باعث سرطان مقعد می شود؟
جدیدترین دستاورد ها در درمان سرطان کیست مویی
اگرچه سرطان کیست مویی نادر است اما تحقیقات در رابطه با بهترین روش های درمانی به دستاوردهای مهمی رسیده است که یکی از آنها درمان ترکیبی با نانوذرات و لیزر است. نانوذرات مورد استفاده با جذب نور لیزر، گرما تولید کرده و داروهای شیمی درمانی را بطور موثری به تومور می رسانند.
روش الکتروشیمی درمانی برای درمان هدفمند، استفاده از پروتئین‌ها برای القای مرگ سلولی و درمان با استفاده از microRNA روش های دیگری هستند که با جلوگیری از روند تقسیم سلولی می تواند در مراحل اولیه سرطان را بطور موثر درمان کنند.
