شقاق یا فیشر یک ترک خوردگی یا زخم باز در پوست اطراف مقعد است که به دلایل مختلف رخ می دهد. شقاق ممکن است حاد یا مزمن باشد که نوع حاد معمولا به پمادها و تغییر سبک زندگی پاسخ داده و بهبود می یابد. در مقابل شقاق مزمن که بیش از چند هفته طول کشیده است به درمان های ویژه تر مانند لیزر تراپی و جراحی نیاز دارد و نمی توان با استفاده از پماد آن را درمان کرد.
علاوه بر مزمن بودن شقاق، وجود بیماری های زمینه ای، عفونت شقاق، عدم استفاده درست از پماد و عدم رعایت کردن بهداشت ناحیه مقعد باعث عدم جواب دهی پماد برای شقاق خواهد شد. در این شرایط پزشک درمان های دیگری را برای شما در نظر خواهد گرفت زیرا نمی توان شقاق را بدون درمان رها کرد.
شقاق مقعد و دلایل ایجاد آن
شقاق مقعد یکی از بیماری های نشیمنگاهی رایج است که افراد تجربه می کنند. این بیماری با درد و ناراحتی فراوان خصوصا هنگام اجابت مزاج همراه است و بیشتر افراد بالای 40 سال و خانم های باردار را درگیر می کند.
دلایل مختلفی برای شقاق متصور است که مهمترین آنها یبوست است. یبوست به هر دلیل از جمله فیبر ناکافی در رژیم غذایی رخ دهد باعث دفع مدفوع سفت می شود که پوشش مقعد را تحریک شده و گاهی اوقات آن را زخم می کند. زور زدن هنگام اجابت مزاج، اسهال مداوم، رابطه جنسی مقعدی یا استفاده از اسباب بازی های جنسی بدون استفاده از روان کننده ها از دیگر علل شقاق مقعدی هستند.
زایمان طبیعی نیز به دلیل وارد کردن فشار بالا به محوطه لگنی و مقعد می تواند باعث ایجاد شقاق بعد از زایمان در خانم ها شود. علاوه بر این نشستن روی سطوح سخت برای مدت طولانی باعث تحریک پوست مقعد و بروز شقاق مقعدی می شود.
چه نوع شقاقی با پماد درمان می شود؟
پمادهای موجود برای درمان شقاق حاد مورد استفاده قرار می گیرند. شقاق حاد ترک یا پارگی در پوست مقعد است که به تازگی رخ داده باشد. از علائم شقاق حاد می توان به درد و خونریزی در هنگام اجابت مزاج اشاره کرد. استفاده صحیح از پمادها کمک می کند طی چند روز تا یک هفته شقاق حاد درمان شود. علاوه بر این شقاق های سطحی نیز به خوبی به پمادهای تجویزی و تغییرات سبک زندگی برای پیشگیری از یبوست پاسخ داده و به راحتی درمان می شوند.
چرا برخی بیماران با پماد جواب نمی گیرند؟
در صورتی که بیماران به شقاق مزمن مبتلا باشند یعنی بیش از چند هفته از این عارضه رنج می برند معمولا به پماد جواب نداده و باید به دنبال راه حل های دیگری باشند. علاوه بر این در صورت بروز التهاب و عفونت، شقاق تنها با پماد درمان نخواهد نشد.
در کنار استفاده از پماد اگر مواردی مانند رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از یبوست و رعایت بهداشت مقعد بعد از اجابت مزاج رعایت نشود امکان بهبودی شقاق بسیار کم است.
همچنین اگر پماد مناسب شقاق استفاده نکنید به درمان پاسخ نخواهید داد. به عنوان مثال پمادهای بی حس کننده مانند لیدوکائین هیچ اثر درمانی ندارند و فقط درد را تسکین می دهند.
علاوه بر این در صورتی که فرد مبتلا به بیماری های التهابی روده مانند کرون، یا دچار اختلالات و نقص سیستم ایمنی باشد احتمالا به درمان با پماد جواب نخواهد داد. مشکلات عروقی مقعد مانند بواسیر و فشار داخل مقعد دلیل دیگری است که مانع پاسخ دهی افراد به پماد خواهد شد.
تاثیر سبک زندگی بر اثربخشی پماد
یکی از مهمترین درمان هایی که برای شقاق حاد توصیه می شود، تغییر سبک زندگی است. استفاده از فیبر بیشتر در رژیم غذایی، زور نزدن در توالت، رعایت بهداشت مقعد، خودداری از نشستن برای مدت طولانی همگی مواردی است که باید در کنار مصرف پماد مورد نظر قرار دهید. در این صورت اثربخشی پماد چند برابر شده و شقاق به سرعت بهبود می یابد.
اثر گذاری پماد برای درمان شقاق چقدر طول می کشد؟
اثر گذاری پماد برای درمان شقاق بستگی به نوع شقاق دارد. هر چه آسیب سطحی تر و شکاف پوست کوچک تر باشد سریع تر بهبود خواهد یافت. بطور کلی برای درمان شقاق با پماد 6 تا 8 هفته زمان در نظر گرفته می شود.
بهترین شیوه درمان شقاق
در صورتی که شقاق به پمادهای موضعی پاسخ ندهد روش های درمانی دیگری وجود دارد که می توان از آنها برای درمان استفاده کرد.
درمان شقاق با لیزر
لیزر شقاق یکی از بهترین روش های موجود است که به صورت کم تهاجمی و با دقت بالا به درمان آسیب موجود کمک می کند. دوره نقاهت در لیزر درمانی کوتاه است و نیاز به بستری ندارد. علاوه بر این احتمال عود شقاق را کاهش می دهد. در این روش پزشک با تاباندن پرتو لیزر به شقاق، شکاف یا ترک خوردگی را مسدود و بافت آسیب دیده را ترمیم می کند.
جراحی شقاق مقعد
روش های مختلفی برای جراحی شقاق مورد استفاده قرار می گیرد که شامل جراحی باز، جراحی بسته، فیشرکتومی، اسفنکتروتومی و عمل فلپ پیشرفته است. پزشک بر اساس وضعیت بیمار و پیچیدگی شقاق می تواند هر یک از این جراحی ها را توصیه کند.
بخوانید: لیست پمادها برای درمان شقاق مقعدی
رژیم مناسب برای درمان شقاق
رژیم غذایی مناسب برای درمان شقاق بر افزایش فیبر برای کاهش فشار هنگام اجابت مزاج متمرکز است. بدین ترتیب می توان به رفع یبوست و نرم شدن مدفوع کمک کرد. علاوه بر این مصرف آب کافی در طول روز، استفاده از چربی های سالم مانند روغن زیتون و مغزها و دانه ها به عبور راحت تر مدفوع از روده ها و دفع راحت تر کمک خواهد کرد. پرهیز از غذاهای فرآوری شده و پر از ادویه، نوشابه ها و کافئین نیز بسیار مهم است.
درمان شقاق با بوتاکس چقدر موثر است؟
درمان شقاق با بوتاکس یک روش موثر با حدود 70 درصد موفقیت است. بوتاکس با شل کردن عضلات و جلوگیری از انقباض عضلات مقعد امکان بهبودی زخم حاصل از شقاق را فراهم می کند. این روش کم عارضه در شرایطی که بیمار واجد شرایط جراحی یا لیزر درمانی نباشد، توصیه می شود و به درمان شقاق کمک خواهد کرد.
منبع علمی:
