جراحی یکی از روش های درمانی رایج فیستول مقعدی است. فیستول مقعدی یک مجرای غیر طبیعی است که بین کانال مقعد و پوست اطراف آن ایجاد می شود. این بیماری معمولاً به دنبال عفونت و آبسه های ایجاد شده در ناحیه مقعد رخ می دهد و باعث درد و ناراحتی فراوان می شود. هدف از جراحی فیستول مقعدی تخلیه عفونت و بازسازی مجرا برای پیشگیری از عود است. با وجود درصد موفقیت بالای این جراحی، خطر عوارض و همچنین عود مجدد فیستول همواره وجود دارد. شایع ترین عوارض شامل خونریزی، عفونت محل جراحی، درد، بی‌اختیاری در دفع و عود فیستول است که کیفیت زندگی بیماری را تحت تاثیر قرار می دهد.
عوامل متعددی از جمله نوع فیستول، تکنیک جراحی، وجود بیماری های زمینه ای و همچنین مراقبت های پس از عمل نیز در بروز عوارض و همچنین عود فیستول دخیل هستند. بنابراین بسیار مهم است که برای درمان فیستول به یک جراح متخصص و با تجربه مراجعه کرده و حتما دستورالعمل های پس از جراحی را رعایت کنید. جراحان متخصص کلینیک التیام نشیمنگاه با بهترین تکنیک های موجود انواع فیستول را درمان کرده و خطر عوارض و عود این بیماری را با استفاده از تجهیزات و تکنیک های خاص به صفر می رسانند.
فیستول مقعدی چیست؟
فیستول مقعدی یک مجرا یا مسیر غیرطبیعی است که بین کانال مقعد و پوست اطراف آن به دلایل مختلف از جمله عفونت یا آبسه ایجاد می شود. در واقع اگر عفونت و آبسه مقعدی بطور کامل درمان نشده و عفونت آنها تخلیه نشود مسیر عفونی باز مانده و به فیستول تبدیل می شود. فیستول مقعدی باعث ترشحات چرکی، درد، تورم و التهاب در اطراف مقعد شده و بسیار آزاردهنده است. فیستول مقعدی در هر سنی رخ داده و بهترین روش درمان آن اغلب اوقات جراحی است.
انواع روش های جراحی فیستول مقعدی
روش های جراحی فیستول مقعدی بطور کلی به دو روش تهاجمی و کم تهاجمی دسته بندی می شوند که بر اساس وضعیت فیستول پزشک از هر کدام استفاده خواهد کرد.
روش های جراحی تهاجمی
- فیستولوتومی: جراح مسیر فیستول را با یک برش کاملا باز می کند تا عفونت تخلیه شود. این روش برای فیستول های ساده و سطحی بهترین نتایج را ارائه می دهد.
- درمان فیستول تکنیک ستون: با قرار گرفتن یک نخ جراحی یا نوار سیلیکونی در مسیر فیستول به تخلیه چرک و بهبودی کمک می کند. این روش برای فیستول های پیچیده و عمیق که از اسفنکتر مقعدی عبور می کنند، توصیه می شود.
- فلپ پیشرفته: اگر فیستول پس از جراحی بهبود پیدا نکند و مستعد عود باشد از این روش استفاده می شود و با یک فلپ پوستی دهانه داخلی فیستول بسته می شود.
روش های جراحی کم تهاجمی
- پلاگین بیولوژیکی: از تزریق مواد زیستی مانند کلاژن در مسیر فیستول جهت بهبودی استفاده می شود. (بخوانید:درمان فیستول با پلاگین بیوپروتز )
- جراحی VAAFT: یک روش پیشرفته است که از اندوسکوپ برای مشاهده داخل مسیر فیستول و جراحی دقیق تر استفاده می شود. (بخوانید:جراحی فیستول به روش vaaft )
- لیزر درمانی: از لیزر CO2 برای درمان فیستول استفاده می شود. لیزر درمانی عوارض کمی دارد اما برای فیستول های پیچیده کاربردی ندارد. (بخوانید: درمان فیستول با لیزر)
- چسب فیبرین: در فیستول های ساده و سطحی به داخل مجرای فیستول چسب فیبرین تزریق می شود تا فیستول را مسدود و درمان کند. (بخوانید: درمان فیستول با چسب فیبرین)
احتمال عود فیستول بعد از جراحی چقدر است؟
طبق مطالعات انجام شده نرخ عود فیستول بین ۷ تا ۳۰ درصد متغیر است که ضرورت انتخاب دقیق روش درمانی و نظارت دقیق پس از جراحی را نشان می دهد. اگرچه پیشرفت های اخیر در تکنیک های جراحی نقش مهمی در کاهش عوارض و نرخ عود ایفا می کنند اما پیگیری درمان توسط پزشک در این بیماری بسیار مهم است.
شایع ترین عوارض جراحی فیستول مقعدی
جراحی فیستول مقعدی مانند هر جراحی دیگری با عوارضی همراه است که رایج تری آنها در ادامه شرح داده شده است:
بی‌اختیاری در دفع
جراحی فیستول مقعدی اگر به درستی انجام نشود بطور بالقوه به عضلات اسفنکتر مقعد آسیب می رساند. این عضلات با انقباض و انبساط در کنترل دفع دخیل هستند و در صورت آسیب دیدن بی‌اختیاری در دفع رخ می دهد.
عفونت
در عمل فیستول باز، خطر عفونت خط عفونت بسیار زیاد است. زیرا نیاز به تمیز کردن مداوم زخم و مراقبت های ضروری دارد و با کمترین بی توجهی عفونت ایجاد خواهد شد.
عود فیستول
در جراحی سنتی فیستول احتمال عود زیاد است. زیرا اگر دهانه فیستول به درستی بسته نشود یا عفونتی ایجاد شود منجر به عود فیستول خواهد شد.
انسداد روده
پس از جراحی فیستول اگر در عضلات اسفنکتر چسبندگی ایجاد شود باعث انسداد روده خواهد شد که نیاز به جراحی دیگری برای رفع انسداد دارد.
بی اختیاری در دفع گاز
اگر عضله غیرارادی موجود در اسفنکتر مقعدی که وظیفه جلوگیری از خروج گاز و مدفوع از رکتوم را بر عهده دارد در جراحی آسیب ببیند فرد دیگر نمی تواند عبور گازهای روده را کنترل کند.
خونریزی پس از جراحی
اگر زخم جراحی به درستی بسته نشود یا بعد از عمل فعالیت های شدید انجام دهید، خطر خونریزی پس از جراحی افزایش خواهد یافت.
دوره بهبودی طولانی
در جراحی باز، بیمار برای کنترل شرایط باید ۲ تا ۳ روز در بیمارستان بستری شود. زیرا خطر عفونت و سایر عوارض در جراحی باز بیشتر است. درد و مشکل در نشستن پس از جراحی باز فیستول بسیار رایج است.
چگونه از عوارض جراحی و عود فیستول پیشگیری کنیم؟
انتخاب درست روش درمان و مراجعه به یک جراح با تجربه اولین راهکار برای پیشگیری از عوارض جراحی و عود فیستول است. یک جراح ماهر با استفاده از تکنیک های جراحی پیشرفته و کم تهاجمی با کمترین آسیب فیستول را درمان می کند.
رعایت بهداشت ناحیه پس از جراحی، استفاده از حمام سیتز، مصرف صحیح داروها خصوصا آنتی بیوتیک ها نیز در دوره نقاهت بسیار مهم است.
جلوگیری از فشار و آسیب به ناحیه، پرهیز از نشستن طولانی یا فعالیت های شدید، پیشگیری از یبوست با مصرف رژیم غذایی پر فیبر و نوشیدن مایعات کافی و در صورت نیاز مصرف ملین ها نیز در پیشگیری از عوارض جراحی و عود فیستول کمک کننده خواهد بود.
مدیریت بیماری‌های زمینه ای مانند کرون و ویزیت منظم پس از جراحی دیگر راهکارهای پیشگیری از عوارض جراحی و عود فیستول است.
منبع:
https://www.pristyncare.com/blog/side-effects-of-fistula-operation-pc0113
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14466-anal-fistula
