شقاق مقعدی، ترک یا پارگی کوچک در پوشش خارجی مقعد است که باعث درد و خونریزی در حین اجابت مزاج می شود. شقاق به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می شود. نوع حاد در اثر تروما و دفع مدفوع سفت و بزرگ ایجاد می شود و معمولا با درمان های خانگی و داروهای بدون نسخه موضعی در عرض چند هفته بهبود می یابد. بنابراین نیازی به روش های درمانی دیگر مانند جراحی سنتی یا لیزر درمانی ندارد. شقاق مزمن به پارگی هایی اشاره دارد که بیش از شش هفته ادامه می یابند آنها اغلب اوقات با شرایط زمینه ای مانند بیماری التهابی روده یا عفونت های مقاربتی مرتبط بوده و تنها با جراحی سنتی یا لیزر قابل درمان هستند.
اسفنکتروتومی داخلی جانبی (LIS) به عنوان درمان قطعی شقاق در موارد شدید در نظر گرفته می شود. به دلیل عوارض متعدد و دوران نقاهت طولانی جراحی های سنتی، در حال حاضر لیزر درمانی ترجیح داده می شود. با اینحال درمان شقاق با لیزر نیز عوارضی دارد که در ادامه لیست کاملی در رابطه با آن ارائه می گردد.
شقاق مقعد چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص شقاق مقعدی، پزشک در رابطه با علائم و سابقه پزشکی شما سوالاتی می پرسد. سپس برای بررسی علائم قابل مشاهده یعنی پارگی یا ترک پوستی معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. در برخی موارد، معاینه دقیق تری با استفاده از آنوسکوپ انجام می شود و تا عمق و شدت شقاق مشخص شود. آنوسکوپی یک روش سرپایی است و پزشک از این طریق رکتوم و مقعد را بررسی می کند. در فرآیند تشخیص شقاق پزشک ممکن است آزمایش هایی مانند نمونه مدفوع یا آزمایش خون را نیز درخواست کند که این موارد بستگی به علائم و شرایط بیمار دارد.
روش های درمان شقاق مقعدی
گزینه های درمانی مختلفی برای درمان شقاق مقعدی بسته به شدت این بیماری توسط پزشک توصیه می شود. بطور کلی درمان به دو روش جراحی یا غیر جراحی دسته بندی می شود.
رویکردهای غیرجراحی که بیشتر برای درمان شقاق حاد مفید هستند شامل تغییرات رژیم غذایی، مانند افزایش مصرف فیبر و مایعات در طول روز برای نرم شدن مدفوع و کاهش فشار به مقعد در حین اجابت مزاج است. داروهای موضعی مانند پماد نیتروگلیسیرین نیز با شل کردن اسفنکتر مقعد می تواند به بهبودی شقاق کمک کند.
در موارد شدیدتر و شقاق مزمن برای درمان جراحی لازم است. روش هایی مانند اسفنکتروتومی داخلی جانبی یا فیشرکتومی با کاهش فشار روی اسفنکتر مقعد به تسکین درد و ناراحتی و بهبودی شقاق کمک می کنند.
روش دیگری که برای درمان شقاق مورد استفاده قرار می گیرد لیزر درمانی است. لیزر درمانی مزایای بسیاری دارد که مهمترین آنها عدم نیاز به بیهوشی و بستری در بیمارستان است.
مزایای لیزر شقاق
لیزر شقاق یک روش کم تهاجمی است و در مقایسه با جراحی سنتی به برش های کوچکتری احتیاج دارد که باعث آسیب بافتی کمتری می شود. بیماران در این روش درد و ناراحتی کمتری در مقایسه با جراحی سنتی تجربه می کنند. لیزر با افزایش جریان خون در محل تحت درمان به بهبود سریعتر شقاق نیز کمک می کند.
جراحی با لیزر به دلیل دقت بالا، خطر بی اختیاری در دفع را در مقایسه با روش های جراحی دیگر کاهش می دهد. لیزر معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود بنابراین نیازی به یبهوشی عمومی ندارد و بیماران همان روز به خانه برمی گردند.
لیست عوارض و خطرات لیزر شقاق
اگرچه لیزر درمانی به عنوان یک روش ایمن و کم تهاجمی برای درمان شقاق بسیار توصیه شده و محبوبیت زیادی کسب کرده است اما مانند هر جراحی دیگری با عوارضی همراه است که در ادامه شرح داده شده است.
درد و ناراحتی بعد از لیزر درمانی یکی از عوارضی است که افراد تجربه می کنند و با داروهای مسکن به راحتی قابل کنترل است. با اینحال درد ناشی از لیزر شقاق بسیار کمتر از درد جراحی های سنتی است. علاوه بر این دوره تجربه درد نیز در لیزر شقاق کوتاه تر است.
خونریزی بعد از جراحی یک امر طبیعی است. مقدار خونریزی ناشی از لیزر شقاق نسبت به جراحی های سنتی کمتر بوده و به سرعت بهبود می یابد زیرا دمای بالای لیزر به مسدود شدن رگ های خونی کمک می کند.
عفونت به عنوان یک عارضه بعد از جراحی مشاهده می شود. اگرچه نسبتاً نادر است اما در صورت عدم مراقبت صحیح در لیزر شقاق نیز وجود دارد.
خطر سوختگی پوست از عوارض دیگر لیزر شقاق است که با پیشرفت در فناوری های لیزر این عارضه در حال حاضر با لیزرهای پرتوان برطرف شده است.
احتمال بی اختیاری در دفع به صورت موقت یا دائمی به دلیل آسیب دیدن اسفنکتر مقعدی بعد از لیزر شقاق وجود دارد. هر چند خطر آن بسیار کمتر از جراحی های سنتی است.
عود یا بازگشت مجدد شقاق بعد از لیزر در صورتی مشاهده می شود که فرد دچار بیمارهای زمینه ای مانند التهاب روده باشد یا اپراتور تجربه کافی برای درمان شقاق را نداشته باشد. خطر عود در لیزر شقاق در مقایسه با جراحی های سنتی به دلیل دقت بالای آن در درمان ناحیه آسیب دیده بسیار کمتر است.
تشکیل بافت اسکار در نزدیکی محل جراحی عارضه دیگری است که ممکن است باعث ناراحتی فرد شود. احتمال تشکیل اسکار جای زخم در جراحی های سنتی بیشتر از لیزر درمانی است.
| عوارض احتمالی | توضیحات | احتمال بروز |
|---|---|---|
| درد و سوزش | ممکن است تا چند روز بعد از لیزر احساس شود | کم تا متوسط |
| خونریزی خفیف | معمولاً در روزهای اول پس از عمل مشاهده می‌شود | کم |
| تورم و التهاب | به دلیل واکنش بدن به لیزر ممکن است رخ دهد | متوسط |
| عفونت | در صورت عدم رعایت بهداشت زخم امکان‌پذیر است | نادر |
| بی‌اختیاری موقت مدفوع | به ندرت و معمولاً در افرادی که مشکلات زمینه‌ای دارند | بسیار نادر |
| بازگشت شقاق | در صورتی که سبک زندگی اصلاح نشود، احتمال دارد | نادر |
| ایجاد اسکار و جای زخم | ممکن است در برخی افراد باعث ناراحتی هنگام اجابت مزاج شود | نادر |
مراقبت های مهم بعد لیزر شقاق برای کاهش عوارض
مراقبت بعد لیزر شقاق مهم است و رعایت این مراقبت ها می تواند از بروز عوارضی که در فوق ذکر شد پیشگیری شود. در ادامه لیستی از مراقبت های مهم بعد لیزر شقاق آورده شده است.
- مصرف مایعات زیاد برای جلوگیری از یبوست.
- رژیم غذایی پرفیبر شامل میوه، سبزیجات و غلات کامل.
- اجتناب از یبوست و زور زدن هنگام دفع مدفوع.
- استفاده از حمام سیتز (نشستن در وان یا تشت آب گرم) چند بار در روز.
- رعایت بهداشت ناحیه مقعد و شستشوی ملایم با آب ولرم.
- پرهیز از نشستن طولانی مدت روی سطوح سفت.
- استفاده از لباس‌های نخی و گشاد برای جلوگیری از تعریق و تحریک ناحیه.
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک (آنتی‌بیوتیک، مسکن، پماد ترمیمی).
- پرهیز از فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های پرفشار تا بهبودی کامل.
- خودداری از مصرف غذاهای تند، سرخ‌کرده و چرب برای جلوگیری از تحریک روده.
- مراجعه به پزشک در صورت درد شدید، خونریزی غیرعادی یا عفونت.
- عدم استفاده از دستمال کاغذی زبر و جایگزینی آن با دستمال مرطوب یا آب.
- مصرف ملین‌های طبیعی مثل روغن زیتون و خاکشیر در صورت نیاز.
- خواب کافی و کاهش استرس برای کمک به روند بهبودی.
- عدم استفاده از صابون های معطر و شوینده های قوی روی ناحیه لیزر شده.
هزینه لیزر شقاق چقدر است؟
هزینه لیزر شقاق در سال 1403 حدود 5 تا 10 میلیون است که نسبت به جراحی های سنتی در بیمارستان که تحت پوشش بیمه انجام می شوند بیشتر به نظر می رسد. با اینحال اگر شما هزینه بستری، پانسمان و داروها را طی دوره نقاهت طولانی مدت جراحی سنتی در نظر بگیرید هزینه لیزر شقاق کمتر خواهد شد. علاوه بر این شما می توانید در کلینیک التیام نشیمنگاه با هزینه بسیار کمتر با بهترین فناوری های لیزری نسبت به درمان شقاق اقدام نمایید.
نشانه های درمان شقاق چیست؟
شقاق مقعد بعد از درمان های جراحی یا غیر جراحی به مرور زمان بهبود می یابد. در صورت بهبودی شما کاهش درد و خونریزی را در هنگام اجابت مزاج تجربه خواهید کرد. ضمن اینکه خارش یا سوزش اطراف مقعد از بین می رود. علاوه بر این هنگام نشستن یا ایستادن طولانی مدت دردی را تجربه نخواهید کرد.
بخوانید:
پماد آنتی فیشر (شقاق) باریج – دستور مصرف، عوارض، مزایا
منبع:
https://www.pristyncare.com/treatment/fissure
https://www.medfin.in/blog/proctology/laser-treatment-for-anal-fissures-who-is-a-suitable-candidate
