پاکسازی روده روشی برای بهبود سلامت دستگاه گوارش و ارتقاء سلامت عمومی است. این روش که به عنوان روش سم زدایی بدن نیز شناخته می شود، شامل شستشوی کامل روده بزرگ و تخلیه تمام مواد زائد موجود در روده ها است. برخی افراد پاکسازی روده را به عنوان بخشی از عادات سلامت خود انجام می دهند. ادعا می شود که این پاکسازی می تواند سموم انباشته شده در بدن را از بین ببرد، هضم را بهبود ببخشد، سطح انرژی را افزایش دهد و به بهبود سلامت عمومی کمک خواهد کرد.
روش های مختلفی برای پاکسازی روده بزرگ وجود دارد که هر یک مزایا و رویکردهای خود را دارند. شایان ذکر است که این اقدامات از نظر پزشکی برای اکثر افراد ضروری نیست و شواهد علمی قوی آن را تایید نمی کند.
دلایل نیاز به پاکسازی روده
قبل از کولونوسکوپی
شایع ترین دلیل پاکسازی روده بزرگ قبل از انجام کولونوسکوپی است که به پزشک کمک می کند بهتر دیواره های روده را بررسی کند.
قبل از اعمال جراحی خاص
برخی از جراحی های شکم یا کولورکتال نیز نیاز به آماده سازی روده ها از طریق پاکسازی دارند.
یبوست شدید
در یبوست های شدید که سایر درمان ها برای آن ناموفق بوده اند، پزشک پاکسازی روده بزرگ را با داروهای مسهل تجویز می کند.
نهفتگی مدفوع
نهفتگی مدفوع معمولا متعاقب یبوست های شدید رخ می دهد و مدفوع سفت شده در روده بزرگ گیر می کند که نیاز به پاکسازی روده دارد.
برخی عفونت های انگلی
در صورت ابتلا به برخی از عفونت های انگلی، پاکسازی روده با داروهای ملین به عنوان بخشی از درمان انجام می شود.
آمادگی برای عکس برداری
برای موفقیت در آزمایش تصویربرداری و به دست آمدن نتایج دقیق باید با استفاده از داروهای ملین اقدام به پاکسازی روده ها کرد.
رفع مشکلات گوارشی
برخی از افراد مبتلا به مشکلات گوارشی مزمن با تجویز پزشک از روش های پاکسازی روده بزرگ برای تسکین استفاده می کنند.
بخوانید: شیاف بیزاکودیل برای رفع سریع یبوست + دستور مصرف پزشک
مزایا پاکسازی روده
پاکسازی روده به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و ارتقاء سلامت عمومی بدن کمک می کند. همچنین برای کاهش نفخ، پیشگیری از یبوست و افزایش جذب مواد مغذی مفید است. علاوه بر این با حذف سموم و مواد زائد انباشته شده در روده می تواند در بهبود سلامت پوست، تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش سطح انرژی نقش داشته باشد. از دیگر مزایای پاکسازی روده می توان تعادل فلور میکروبی اشاره کرد که با سلامت روان و کاهش التهاب های مزمن در ارتباط است.
عوارض پاکسازی روده
از شایع ترین عوارض پاکسازی روده، کم آبی بدن است زیرا به دفع مایعات از بدن منجر می شود. علاوه بر این پاکسازی مکرر باعث اختلال در تعادل الکترولیت‌های بدن و علائمی مانند ضعف، سردرد، تهوع و حتی آریتمی قلبی خواهد شد. کاهش باکتری‌های مفید روده و بهم خوردن فلور طبیعی دستگاه گوارش از دیگر عوارض پاکسازی روده است. در صورت استفاده از ابزارهای تهاجمی مانند کولون هیدروتراپی حتی خطر سوراخ شدن روده یا عفونت نیز وجود دارد.
چه کسانی نباید روده خود را پاکسازی کنند؟
افراد مبتلا به بیماری های گوارشی مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون، یا سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، افرادی که سابقه جراحی روده یا کولون دارند، بیماران قلبی یا کلیوی، افراد با ضعف سیستم ایمنی، کسانی که از اختلالات الکترولیتی رنج می برند و زنان باردار یا شیرده نباید پاکسازی روده انجام دهند.
آموزش قدم به قدم پاکسازی روده
- در رابطه با بیماری ها و داروهایی که مصرف می کنید با پزشک مشورت کنید.
- مصرف رژیم غذایی سبک و آب فراوان چند روز قبل از پاکسازی روده برای آمادگی بدن
- استفاده از ملین ها و مکمل های پاکسازی روده دقیقا طبق دستور العمل یا تجویز پزشک
- استراحت کافی، مصرف آب و رژیم غذایی سالم در این مرحله به بازسازی بدن کمک کرده و مجددا تعادل الکتریکی را برقرار خواهد کرد.
بخوانید: همه چیز درباره کلونوسکوپی هزینه آن + دستوالعمل و مراقبت مهم
روش های پاکسازی روده
روش های خانگی
روش های خانگی پاکسازی روده ها شامل استفاده از فیبر فراوان مانند انواع سبزیجات و میوه ها، نوشیدن آب کافی، روغن زیتون، آب لیمو و آب ولرم و مخلوط سرکه سیب با آب گرم است.
روش های دارویی و مکمل
برای پاکسازی روده داروها و مکمل های زیادی وجود دارد. مکمل هایی مانند سنا یا بیزاکودیل، محلول‌های پاکسازی روده مانند پلی اتیلن گلایکول، شیاف گلیسیرین و تنقیه با سدیم فسفات برخی از آنها هستند.
هیدروکولون تراپی
هیدروکولون‌تراپی یکی از روش های پاکسازی روده بزرگ است که در آن آب گرم از طریق لوله ای از راه مقعد وارد روده می شود و تمام مواد زائد و سموم را از روده خارج می کند. این فرآیند 30 تا 45 دقیقه طول می کشد و فقط باید در مراکز درمانی انجام شود.
توصیه های مهم قبل و بعد از پاکسازی روده
قبل از پاکسازی روده ها مصرف غذاهای سبک، پر فیبر و پر آب مانند انواع سوپ توصیه می شود. از خوردن غذاهای چرب و سنگین خودداری کرده و با مصرف آب کافی بدن را هیدراته کنید.
پس از پاکسازی روده ها رژیم غذایی خود را با غذاهای نرم، کم چرب و ساده شروع کنید. مصرف آب و نوشیدنی های سالم بسیار حائز اهمیت است. استفاده از پروبیوتیک ها نیز به بازسازی فلور روده کمک می کند. علاوه بر این از مصرف کافئین، الکل و غذاهای فرآوری شده تا چند روز خودداری نمایید.
سوالات متداول در مورد پاکسازی روده
آیا استفاده از روغن کرچک بی‌خطر است؟
روغن کرچک یک میلین قوی است که برای درمان یبوست مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده گاه به گاه این ترکیب مشکلی ایجاد نمی کند اما مصرف مکرر آن باعث وابستگی می شود و تعادل الکترولیت ها را بهم می زند.
آیا پاکسازی روده باعث کاهش وزن می‌شود؟
پاکسازی روده ممکن است موقتا باعث کاهش وزن شود اما این کاهش وزن معمولاً ناشی از دفع آب، گاز و مواد زائد روده هاست نه چربی های اضافی. بنابراین روش مناسبی برای کاهش وزن نیست.
چه مدت یک بار بدن نیاز به پاکسازی روده دارد؟
افراد سالم می توانند یک بار در سال یا هر شش ماه اقدام به پاکسازی روده کنند. اما در صورت مصرف منظم فیبر و آب کافی بدن نیاز به پاکسازی روده ندارد.
پاکسازی روده در دوران بارداری
پاکسازی روده در دوران بارداری به هیچ وجه توصیه نمی شود مگر در شرایط خاص و تحت نظر پزشک. پاکسازی روده ممکن است باعث افزایش خطر انقباضات رحمی، کاهش مایعات و الکترولیت ها و بهم خوردن تعادل فلور نرمال روده شود.
منبع:
https://www.hackensackmeridianhealth.org/en/healthu/2024/05/16/are-colon-cleanses-safe
https://www.narayanahealth.org/blog/colon-cleanse-what-you-need-to-know
