آبسه مقعد یکی از مشکلات شایع و آزاردهنده نشیمنگاهی است است که به دلیل عفونت موضعی و تجمع چرک در غدد مقعدی ایجاد می شود. آبسه معمولاً با درد شدید، تورم و التهاب همراه است و نیاز به مداخلات پزشکی جهت تخلیه چرک دارد. آبسه های مقعدی بسته به محل ایجاد و گسترش عفونت به انواع و گریدهای مختلف دسته بندی شده و به روش های درمانی متفاوتی نیاز دارند. شناخت دقیق نوع آبسه و میزان درگیری بافت های اطراف اولین گام برای درمان صحیح این عارضه و پیشگیری از عود مجدد است.
درمان آبسه مقعد بر اساس شدت از طریق درناژ، جراحی و استفاده از آنتی بیوتیک ها انجام می شود. برای درمان سریع و پیشگیری از گسترش عفونت مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید زیرا آبسه با درمان های خانگی یا خود به خود درمان نخواهد شد. در کلینیک التیام نشیمنگاه کادر درمان متخصص و تجهیزات پیشرفته کلینیک به شما کمک می کنند در کوتاه ترین زمان ممکن آبسه مقعدی را بطور کامل درمان کنید.
علت بروز آبسه مقعد چیست؟
علت اصلی بروز آبسه مقعدی عفونت و انسداد غدد مقعدی کوچک موجود در اطراف کانال مقعد است. این غدد با ترشح مخاط به دفع راحت تر مدفوع کمک می کنند. ورود باکتری ها به این غدد یا انسداد آنها منجر به تجمع چرک و تشکیل آبسه می شود. عوامل موثر در ایجاد آبسه مقعدی عبارتند از:
- عفونت باکتریایی: باکتری های موجود در روده مانند استافیلوکوک، استرپتوکوک و باکتری های بی هوازی با ورود به این غده ها می توانند باعث عفونت شوند.
- انسداد غدد مقعدی: تجمع ترشحات و انسداد دهانه این غدد باعث ایجاد محیط مناسب برای رشد باکتری ها و منجر به عفونت خواهد شد.
- آسیب های ناحیه مقعد: زخم، شقاق یا آسیبهای جزئی در این ناحیه می تواند ورود باکتری را تسهیل کرده و منجر به عفونت شود.
- بیماریهای زمینه ای: بیماری های التهابی روده مثل کرون، کولیت اولسراتیو، دیابت و ضعف سیستم ایمنی می توانند زمینه ساز بروز آبسه باشند.
- عوامل دیگر: استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، رابطه جنسی مقعدی و عفونت های مقاربتی نیز در بروز آبسه مقعد نقش دارند.
بخوانید:
انواع آبسه مقعد و درمان آنها
آبسه مقعد بر اساس اینکه در کدام غدد مقعدی ایجاد شود نامگذاری شده و نیاز به درمان های متفاوتی دارد.
1- آبسههای پری آنال
آبسههای پری آنال یا ناحیه اطراف مقعد همانطور که از اسم آنها مشخص است در اطراف دهانه مقعد تشکیل می شوند. این آبسهها اغلب با معاینه توسط متخصص کولورکتال به راحتی قابل مشاهده بوده و شایع ترین انواع آبسه مقعدی هستند. درد، تورم، التهاب، حساسیت به لمس و گاهی خروج چرک از علائم آبسه های پری آنال است. روش درمان این آبسه ها تخلیه فوری چرک با درناژ و بعد از آن آنتی بیوتیک درمانی است.
- درصد شیوع: 60 تا 70 درصد آبسه های مقعدی را شامل می شود. در حدود 2 مورد در هر 10٬000 نفر در سال رخ میدهد بیشتر در مردان جوان دیده میشود.
- احتمال تبدیل به فیستول مقعدی: 30 تا 50 درصد
- دلایل بروز: عفونت غدد آنال
- موثرترین درمان: تخلیه جراحی
2- آبسه ایسکیورکتال
آبسه مقعدی ایسکیوآنال (ایسکیورکتال) به فضای اطراف رکتوم در داخل مقعد اشاره دارد. آبسه های این ناحیه از بیرون قابل مشاهده نیستند، اما در لمس دردناک خواهند بود زیرا باعث فشرده شدن آبسه زیر سطح پوست ناحیه مقعد می شود. این آبسه ها به ندرت به خارج تخلیه می شوند.
درد شدید، تورم اطراف مقعد، محدودیت حرکتی و تب از علائم آبسههای ایسکیورکتال هستند. روش درمان این آبسه ها جراحی با برش های بزرگ جهت دسترسی به بافت های عمیق جهت تخلیه چرک است. آنتی بیوتیک و مسکن ها نیز جزء درمان های حمایتی هستند.
- درصد شیوع: نادرتر از آبسه پری آنال است؛ اغلب بهعنوان حدود 10 تا 20 درصد از آبسه های مقعد را شامل می شود.
- احتمال تبدیل به فیستول مقعدی: 50 تا 70 درصد
- دلایل بروز: انتشار عفونت غدد آنال به فضای ایسکیورکتال
- موثرترین درمان: تخلیه جراحی
3- آبسه بین اسفنکتری
این آبسه ها بین دیواره اسفنکترهای داخلی و خارجی مقعد ایجاد می شوند. آنها بسیار دردناک هستند و ممکن است به داخل رکتوم یا خارج از مقعد تخلیه شوند. آبسههای بین اسفنکتری معمولاً به صورت یک توده دردناک در داخل مقعد احساس می شوند. درد عمیق، ترشح چرک و گاهی خروج چرک از علائم آبسه های بین اسفنکتری است. تخلیه چرک با جراحی و سپس آنتی بیوتیک درمانی برای درمان این نوع آبسه بکار می رود.
- درصد شیوع: حدود 20 تا 25 درصد از آبسههای مقعدی را شامل میشود.
- احتمال تبدیل به فیستول مقعدی: 50 درصد
- دلایل بروز: انسداد در مجرای غدد آنال
- موثرترین درمان: تخلیه جراحی از داخل کانال آنال
4- آبسه سوپرالویتور
آبسه سوپرالویتور بالای عضله لواتور که درست بالای کانال مقعد قرار دارد، تشکیل می شود. اینها نادرترین نوع آبسه هستند و تشخیص آن نیز دشوارتر است. به همین دلیل آبسه های سوپرالویتور به درستی تشخیص داده نشده و درمان نمیشوند.
عفونت مزمن این آبسه ها در نهایت به قسمتهای پایین تر و خارجی تخلیه می شود. درمان آبسههای سوپرالویتور نیاز به جراحی از راه شکم یا کانال مقعدی دارد. مراقبت های دقیق در بیمارستان و استفاده از آنتی بیوتیک های قوی درمان های حمایتی هستند.
- درصد شیوع: کمتر از 5 درصد موارد
- احتمال تبدیل به فیستول مقعدی: 70 تا 90 درصد
- دلایل بروز: انتشار عفونت از بالا به ناحیه بالای عضله لواتور
- موثرترین درمان: جراحی پیشرفته با تصویربرداری MRI
چرا جراحی تخلیه چرک بهترین درمان آبسه مقعد است؟
تخلیه چرک از طریق درناژ و جراحی بهترین و اصلی ترین روش درمان آبسه مقعدی است زیرا چرک و عفونت را تخلیه و فشار و درد را کاهش می دهد. علاوه بر این مانع گسترش عفونت و تبدیل آبسه به فیستول شده و خطر عود آبسه را نیز کاهش می دهد. مصرف آنتی بیوتیک ها معمولاً برای درمان آبسه به تنهایی کافی نیست. حتی در موارد پیچیده یا فیستول همراه، ممکن است نیاز به جراحیهای تخصصی تر باشد.
آیا لیزر برای درمان آبسه مقعد موثر است؟
لیزر بهترین روش درمان با کمترین عوارض برای آبسه های پری آنال است. برای انواع دیگر آبسه نیاز به جراحی جهت تخلیه چرک است و لیزر برای درمان آنها اثربخشی کافی ندارد.
بخوانید:انواع عمل آبسه مقعدی با هزینه آن در 1404 + فیلم جراحی
احتمال عود آبسه بعد از جراحی چقدر است؟
احتمال عود آبسه مقعدی پس از درمان، بسته به نوع آبسه، روش درمان و شرایط بیمار حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد گزارش شده است. تخلیه ناقص آبسه، وجود فیستول مقعدی همراه آبسه و مراقبت های ناکافی پس از درمان احتمال عود را افزایش می دهند.
آیا امکان پیشگیری از آبسه مقعدی وجود دارد؟
اگرچه به طور کامل امکان پیشگیری از بروز آبسه وجود ندارد اما رعایت نکات بهداشتی و مدیریت ریسک فاکتورها می تواند موثر باشد. شستشوی کامل ناحیه مقعد بعد از اجابت مزاج به جلوگیری از تجمع باکتریها کمک می کند. رژیم غذایی پر فیبر، درمان بیماری های نشیمنگاهی و التهابی روده و مراجعه سریع به پزشک در صورت احساس درد یا تورم ناحیه مقعد می تواند از پیشرفت عفونت جلوگیری کند.
برای درمان آبسه به کجا مراجعه کنیم؟
برای درمان آبسه باید به جراح عمومی یا جراح کولورکتال، کلینیک های تخصصی بیماری های نشیمنگاهی یا بیمارستان مراجعه کنید. کلینیک التیام نشیمنگاه یکی از بهترین و مجهزترین مراکز درمانی با پزشکان متخصص و با تجربه است. شما همه روزه می توانید برای درمان بیماری های نشیمنگاهی به این مرکز مراجعه کنید.
منبع:
https://fascrs.org/patients/diseases-and-conditions/a-z/abscess-and-fistula-expanded-information
https://www.tampacolorectal.com/blog/the-types-of-anorectal-abscesses-amp-what-they-mean