کولونوسکوپی یک تکنیک پزشکی و نوعی معاینه است که برای بررسی تغییرات روده بزرگ و راست روده انجام می شود. در کولونوسکوپی یک لوله انعطاف پذیر بلند با یک دوربین فیلمبرداری کوچک وارد داخل راست روده شده و به پزشک اجازه می دهد کل روده بزرگ را به طور کامل بررسی کند.
کولونوسکوپی یک ابزار غربالگری ارزشمند است که در مراکز درمانی و مطب های خصوصص انجام می شود. پزشک به دلایل مختلفی به شما کولونوسکوپی را توصیه خواهد کرد که رایج ترین دلیل آن غربالگری سرطان روده بزرگ است. از آنجاییکه افراد بالای 50 سال بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند بنابراین این غربالگری برای آنها ضروری است.
| کلونوسکوپی در یک نگاه | |
|---|---|
| محدوده بررسی | کل روده بزرگ و راست روده (ورود لوله از طریق مقعد) |
| ابزار استفاده شده | کلونوسکوپ (لوله انعطاف‌پذیر با دوربین) |
| نیاز به بیهوشی | معمولاً نیاز به آرام‌بخش دارد |
| آمادگی قبل از آزمایش | رژیم غذایی خاص + پاکسازی کامل روده |
| کاربرد اصلی | تشخیص پولیپ، سرطان کولون، بیماری‌های التهابی |
| مدت زمان انجام | 30-60 دقیقه |
| مزایا | بررسی دقیق کل روده، امکان نمونه برداری و برداشت پولیپ |
| معایب | نیاز به آماده‌سازی دشوار، احتمال ناراحتی بعد از آزمایش |
کولونوسکوپی چیست؟
کولونوسکوپی یک روش غربالگری است که توسط یک پزشک متخصص در زمینه مشکلات گوارشی و جراح کلورکتال انجام می شود و توسط آن داخلی کولون یا روده بزرگ بررسی می شود.
کولونوسکوپ یک لوله انعطاف پذیر بلند است است که در یک انتها به دوربین مجهز است. دوربین مشاهدات خود را به مانیتور می فرستد و پزشک از این طریق می تواند روده بزرگ را بررسی نماید. کولونوسکوپ از طریق مقعد وارد بدن بیمار می شود و کل روده بزرگ و در برخی موارد آخرین قسمت روده کوچک را بررسی می کند.
چرا باید کولونوسکوپی کنیم؟
کولونوسکوپی نوعی غربالگری برای تشخیص سرطان کولورکتال است تا با تشخیص زودهنگام جلوی بیماری گرفته شود. از آنجایی که سرطان کولورکتال با غیرطبیعی در دیواره روده به نام پولیپ شروع می شود با کولونوسکوپی می توا پولیپ ها را قبل از تبدیل شدن به سرطان شناسایی و حذف کرد.
علاوه بر این می توان از این تکنیک برای مشخص شدن علت علائمی مانند درد شکم، اسهال یا خون در مدفوع استفاده کرد. دلیل سوم کلونوسکوپی سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا سابقه شخصی پولیپ است. از آنجاییکه در این موارد بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به سرطان هستید پزشک از این روش برای پیگیری وضعیت شما استفاده می کند.
کولونوسکوپی در مواردی مانند کاهش وزن غیر قابل توضیح و همچنین برای تشخیص بیماری کرون و کولیت اولسراتیو مورد نیاز است.
بخوانید: آنوسکوپی چیست؟ برای تشخیص چه بیماری هایی انجام میشود؟
هزینه کلونوسکوپی چقدر است؟
هزینه کولونوسکوپی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله:
- نوع مرکز درمانی: هزینه‌ها در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی متفاوت است.
- استفاده از بیهوشی: انجام کولونوسکوپی با یا بدون بیهوشی هزینه‌های متفاوتی دارد.
- پوشش بیمه: نوع و میزان پوشش بیمه درمانی تأثیر مستقیم بر هزینه نهایی دارد.
| نوع مرکز | بدون بیهوشی | با بیهوشی |
|---|---|---|
| دولتی | 1.5 میلیون | حدود 2 میلیون |
| خصوصی | از 2.5 میلیون | از 3 میلیون |
از چه سنی انجام کولونوسکوپی ضروری است؟
پزشکان توصیه می کنند بزرگسالان 45 تا 75 ساله از نظر سرطان کولورکتال مورد غربالگری قرار گیرند. غربالگری مرگ و میر ناشی از سرطان کولورکتال را کاهش می دهد. این غربالگری برای افرادی که سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال یا دارای ریسک فاکتور باید قبل از ۴۵ سالگی آغاز شود.
افراد از 45 سالگی باید هر 10 سال یک بار این روش تا زمانی که به 75 سالگی برسند تکرار کنند. اگر در معاینات پولیپ تشخیص داده شود احتمالا لازم است در فواصل کمتر از 10 سال کلونوسکوپی را تکرار کنید. بزرگسالان 76 تا 85 ساله نیز بر اساس توصیه پزشک می توانند کلونوسکوپی انجام دهند.
بخوانید: همه چیز درباره ماهیچه اسفنکتر مقعد
کولونوسکوپی چقدر طول می کشد؟
کولونوسکوپی معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.این زمان فقط مربوط به معاینه پزشک است و شامل آماده سازی و بهبود بیمار پس از انجام غربالگری نمی شود. بطور کلی یک جلسه کولونوسکوپی از ورود بیمار تا خروج او از مرکز درمانی معمولاً بین دو تا سه ساعت طول می کشد.
چگونه برای عمل کولونوسکوپی آماده شوم؟
قبل از کلونوسکوپی پزشک دستورالعمل هایی را در مورد تغییر رژیم غذایی و پاکسازی روده ها قبل از مراجعه به مرکز درمانی ارائه می دهد که شامل مصرف ترکیبی از ملین ها است. مسهل ها باعث اسهال و اجابت مزاج مکرر می شوند تا روده شما بطور کامل از مواد زائد تخلیه شود و پزشک بتواند دید واضحی از روده بزرگ شما داشته باشد. استفاده از غذاهای نرم و مایع مانند سوپ های رقیق در این مدت توصیه می شود تا روده با سرعت بیشتری پاکسازی شود. همچنین ممکن است برای پاکسازی روده ها به تنقیه نیاز داشته باشید که در مرکز انجام می شود. علا.ه بر این ممکن است برای شما یک هفته قبل از کلونوسکوپی داروهایی تجویز شود که باید آن را طبق دستور مصرف کنید.
آیا کولونوسکوپی درد دارد؟
کولونوسکوپی معمولا با بی حسی یا بیهوشی انجام می شود بنابراین شما در طول این غربالگری دردی احساس نخواهید کرد. در صورت استفاده از آرام بخش سبک به دلیل شرایط بیمار یا درخواست خود او احساس ناراحتی و شاید کمی درد وجود دارد.
عوارض و خطرات کلونوسکوپی چیست؟
اثرات بی حسی و بیهوشی معمولاً 30 دقیقه بعد از اتمام کلونوسکوپی از بین می رود. شما تاچند ساعت پس از غربالگری احساس نفخ یا دفع گاز خواهید داشت. با پیاده روی می توان به تسکین این ناراحتی ها کمک کرد.
اگر در طول غربالگری پولیپ یا نمونه های بافتی برداشته شود شما در ائلین اجابت مزاج خونریزی خفیف را تجربه خواهید کرد که کاملا طبیعی است. اگر خونریزی ادامه داشت و دچار درد شکمی مداوم یا تب شدید حتما با پزشک تماس بگیرید.
خونریزی و سوراخ شدن روده بزرگ شایع ترین عارضه کلونوسکوپی است و معمولاً در افرادی که پولیپ روده آنها برداشته شده رخ می دهد. گاهی در واکنش نسبت به داروهای بی حسی یا بیهوشی مشکلات تنفسی یا قلبی نیز ممکن است برای بیمار اتفاق بیافتد.
آیا بعد از کلونوسکوپی می توانم فعالیت های عادی خود را از سر بگیرم؟
اگر این غربالگری با بی حسی انجام شده باشد بهبودی معمولاً دو ساعت طول خواهد کشید و پس از آن می توانید غذا بخورید و آب بنوشید. با این حال، اگر تحت بیهوشی عمومی انجام شده باشد بهبودی ممکن است بیشتر طول بکشد.
شما می توانید یک روز بعد از کلونوسکوپی فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید ولی تا 24 ساعت نمی توانید رانندگی کنید.
نتایج کلونوسکوپی چگونه اعلام می شود؟
اگر پزشک در طول کولونوسکوپی هیچ گونه ناهنجاری پیدا نکند نتیجه منفی اعلام می شود و شما می توانید بعد از ده سال کولونوسکوپی بعدی خود را انجام دهید. اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان باشید باید پنج سال دیگر کلونوسکوپی را تکرار کنید.
اگر پزشک نتواند تصویر واضحی از روده بزرگ شما مشاهده کند باید مجددا ظرف یک سال این غربالگری را تکرار کنید. نتیجه مثبت نیز زمانی اعلام می شود که ناهنجاری یا پولیپ در روده بزرگ شما مشاهده شود. بسته به اندازه و تعداد پولیپ ها ممکن است به روش های تشخیصی دیگری نیاز داشته باشید.
آیا برای کلونوسکوپی نیاز به بیهوشی دارم؟
بیهوشی برای کولونوسکوپی ضروری نیست اما توصیه میشود تا ناراحتی شما به حداقل برسد. به طور کلی، دو روش برای کنترل درد و ناراحتی در حین کولونوسکوپی وجود دارد:
- بی‌حسی موضعی یا آرام‌بخش ملایم: در این روش، داروهای آرام‌بخش از طریق ورید تزریق می‌شوند تا شما آرام باشید، اما هوشیاری نسبی دارید.
- بیهوشی کامل: در برخی موارد، مخصوصاً اگر بیمار تحمل درد کمی داشته باشد یا پزشک تشخیص دهد که بهتر است بیمار بیهوش باشد، از بیهوشی عمومی استفاده میشود.
آیا کلونوسکوپی خطر دارد؟
کولونوسکوپی به‌طور کلی یک روش ایمن است، اما مانند هر روش پزشکی، ممکن است عوارض نادری داشته باشد. به دلیل ورود هوا به روده، ممکن است بعد از کولونوسکوپی احساس نفخ یا گرفتگی شکم داشته باشید، که معمولاً موقتی است.
مقایسه کلونوسکوپی با سیگموئیدوسکوپی، آنوسکوپی و پروکتوسکوپی
| روش | توضیحات | مزایا و معایب |
|---|---|---|
| سیگموئیدوسکوپی | بررسی راست روده و بخش انتهایی کولون (سیگموئید) با لوله انعطاف‌پذیر | مزایا: سریع و کم‌خطر، نیازی به بیهوشی ندارد معایب: بررسی محدود به بخش انتهایی روده بزرگ |
| آنوسکوپی | معاینه مقعد و انتهای راست‌روده با لوله کوتاه و سفت (آنوسکوپ) | مزایا: ساده، بدون نیاز به آماده‌سازی معایب: فقط ناحیه مقعد و انتهای رکتوم را بررسی می‌کند |
| پروکتوسکوپی | بررسی راست‌روده (رکتوم) با یک لوله سفت و کوتاه (پروکتوسکوپ) | مزایا: دقت بیشتر در بررسی رکتوم نسبت به آنوسکوپی معایب: ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد |
| کپسول آندوسکوپی | بلعیدن کپسول مجهز به دوربین برای تصویربرداری از کل دستگاه گوارش | مزایا: غیرتهاجمی، بدون نیاز به بیهوشی معایب: امکان نمونه‌برداری ندارد، هزینه بالا، نیاز به دفع کپسول |
| کلونوسکوپی | بررسی کل روده بزرگ و راست روده با لوله انعطاف پذیر دارای دوربین | مزایا: بررسی کامل، امکان نمونه‌برداری و برداشت پولیپ معایب: نیاز به آماده‌سازی دشوار، ممکن است ناراحتی ایجاد کند |
منبع:
https://madeforthismoment.asahq.org/preparing-for-surgery/procedures/colonoscopy
https://www.apollohospitals.com/procedures/is-colonoscopy-painful
