یبوست مزمن یک مشکل شایع گوارشی است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در حالی که یبوست گاه به گاه معمولاً بی ضرر است و می توان آن را به راحتی مدیریت کرد، یبوست مزمن می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و نشان دهنده یک مشکل بهداشتی است. افراد می توانند یبوست کوتاه مدت را در نتیجه مصرف دارو، تغییرات رژیم غذایی یا حتی مسافرت تجربه کنند. با این حال در بیشتر موارد یبوست یک بیماری مزمن یا طولانی مدت است. افراد می توانند به طور موثری یبوست مزمن را مدیریت کنند و سلامت کلی دستگاه گوارش خود را با آگاهی از علل یبوست، ایجاد تغییر در شیوه زندگی و مراجعه به پزشک بهبود ببخشند. مدیریت زودهنگام یبوست از عوارض مختلف جلوگیری کرده و سلامت کلی شما را ارتقاء خواهد داد.
چرا افراد دچار یبوست مزمن می شوند؟
یبوست مزمن یک مشکل گوارشی است که به دلایل مختلفی ایجاد می شود. مهمترین علل یبوست مزمن عبارتند از:
- یبوست با سرعت انتقال آهسته: این وضعیت به دلیل حرکت آهسته روده ها رخ داده و باعث مشکل در دفع مدفوع می شود زیرا عضلات روده بزرگ خیلی آهسته حرکت می کنند.
- یبوست به دلیل اختلال عملکرد کف لگن: این وضعیت زمانی ایجاد می شود که عضلات کف لگن به درستی کار نمی کنند و دفع مدفوع را به چالش می کشد.
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS): سندرم روده تحریک پذیر همراه با یبوست یکی از زیر گروه های IBS است که شامل علائمی مانند نفخ، درد شکم و یبوست مزمن است.
- یبوست ناشی از دارو: داروهای مخدر یکی از نمونه های دارویی هستند که ممکن است تأثیر منفی در ایجاد یبوست داشته باشند.
- یبوست مزمن ایدیوپاتیک: این نوع یبوست فاقد علت شناخته شده است و برخی افراد را درگیر می کند.
بخوانید: معرفی 14 مکمل برای درمان قطعی یبوست
علائم یبوست مزمن
هموروئید، شقاق مقعد یا افتادگی رکتوم چند مشکلی هستند که ممکن است در نتیجه یبوست مداوم ایجاد شوند. نهفتگی مدفوع، وضعیتی که در آن مدفوع سفت در رکتوم گیر می‌افتد و بدون کمک پزشکی دفع نمی شود. اگرچه علائم و نشانه های یبوست مداوم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، برخی از علائم رایج یبوست مزمن شامل موارد زیر است:
- اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته
- تجربه مدفوع سفت یا توده ای
- زور زدن هنگام دفع مدفوع
- احساس تخلیه ناقص
- ناراحتی یا درد شکم
- نفخ شکم
تماس با پزشک در صورت مشاهده علائم فوق در هنگام اجابت مزاج برای شناسایی مشکل زمینه ای بهترین اقدام ضروری است. در شرایط خاص، تنظیم سبک زندگی مانند مصرف فیبر بیشتر، نوشیدن آب زیاد و ورزش به رفع علائم یبوست کمک می کند. برای رفع یبوست مزمن، اگر این موارد بی اثر باشند، پزشک ممکن است داروهایی را برای شما تجویز کند.
ریسک فاکتورهای یبوست مزمن
احتمال یبوست مزمن در یک فرد می تواند توسط چندین عامل خطر افزایش یابد که عبارتند از:
- یک رژیم غذایی کم فیبر، که می تواند منجر به مدفوع سفت و سخت شود، یکی از عوامل خطر مهم است.
- سبک زندگی کم تحرک، کمبود فعالیت بدنی و کم آبی نیز می توانند شانس ابتلا به یبوست مزمن را افزایش دهند.
- یبوست می تواند ناشی از مصرف برخی از داروهایی باشد که حرکات روده را کند می کنند، مانند مواد افیونی، آنتی اسیدها یا داروهای ضد افسردگی.
- احتمال بروز یبوست مزمن با افزایش سن نیز بیشتر است زیرا ماهیچه های دستگاه گوارش ممکن است با گذشت زمان ضعیف شوند. یبوست مزمن در زنان شایع تر از مردان است که احتمالاً به دلیل تغییرات هورمونی یا ضعف عضلات کف لگن است.
- چندین بیماری از جمله دیابت، کم کاری تیروئید و سندرم روده تحریک پذیر نیز ممکن است شانس ابتلا به یبوست مزمن را افزایش دهند. علاوه بر این، اضطراب یا استرس ممکن است با اختلال در هضم و حرکات روده، یبوست را بدتر کند.
روش تشخیص یبوست مزمن
برای تشخیص یبوست پزشک شما با پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه پزشکی، شیوه زندگی و عادات اجابت مزاج شروع خواهد کرد. همچنین یک معاینه فیزیکی و معاینه رکتال انجام می دهد. تست رکتال یک معاینه سریع است و در آن پزشک انگشت خود را وارد راست روده شما می کند تا مشکلاتی مانند هموروئید را بررسی کند.
پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای یافتن علت یبوست توصیه کند که شامل آزمایش های خون، مدفوع و ادرار است.
کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی، تست های تصویربرداری و تست های عملکرد روده نیز در موارد شدید، توصیه می شود.
روش درمان یبوست مزمن
روش های مختلفی برای درمان یبوست وجود دارد که بر اساس شدت این عارضه متفاوت است. این درمان ها به شرح زیر است:
- ملین ها: ملین های بدون نسخه ممکن است برای تسکین کوتاه مدت استفاده شوند، اما برای مدیریت طولانی مدت نباید به آنها اعتماد کرد.
- درمان بیوفیدبک: این روش با تقویت عضلات کف لگن باعث بهبود عملکرد روده و کاهش یبوست می شود.
- داروهای تجویزی: داروهای تجویزی ممکن است برای مدیریت یبوست مزمن ضروری باشد، به خصوص اگر با یک بیماری زمینه ای مرتبط باشد.
بخوانید: علل و علائم ورم مقعد و درمان آن
چگونه از یبوست مزمن پیشگیری کنیم
برای جلوگیری از یبوست مزمن برخی از اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است:
- رژیم غذایی پر فیبر مصرف کنید: با حجم دادن به مدفوع و تحریک روده، خوردن مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات می توان به جلوگیری از یبوست کمک کرد.
- آب زیاد بنوشید: هیدراته نگه داشتن بدن می تواند به نرم شدن مدفوع و تسهیل عبور آن از روده کمک کند.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم می تواند به انرژی بخشیدن به دستگاه گوارش و تشویق حرکات منظم روده کمک کند.
- اجتناب از برخی غذاها: ضروری است که غذاهای فرآوری شده، لبنیات، گوشت قرمز و غذاهای سرخ شده یا چرب را در رژیم غذایی به حداقل برسانید، زیرا همه اینها می توانند یبوست را بدتر کنند.
- به سیگنال های بدن خود توجه کنید: زمانی که احساس می کنید میل به اجابت مزاج دارید فورا به توالت بروید. نادیده گرفتن این نیاز می تواند منجر به یبوست شود.
- استرس را کنترل کنید: از آنجایی که استرس بر هضم غذا تأثیر می گذارد و احتمال یبوست را افزایش می دهد، یافتن راهکارهایی برای کنترل استرس، مانند ورزش یا استفاده از تکنیک های تمدد اعصاب، ممکن است مفید باشد.
منبع:
https://www.medanta.org/pillar/chronic-constipation
https://www.hoag.org/specialties-services/digestive-health/diseases-conditions/chronic-constipation
