استرس در دنیای امروز بسیار فراگیر است و تاثیرات گسترده ای بر سلامتی دارد. استرس شدید به عنوان یک عامل روانی می تواند بر عملکرد بسیاری از اندام های بدن خصوصا دستگاه گوارش تاثیر منفی بگذارد. استرس با بروز یبوست یا اسهال بطور مستقیم سیستم گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد که می تواند منجر به شقاق یا هموروئید شود. شقاق و هموروئید دو بیماری نشیمنگاهی بسیار شایع هستند که اغلب اوقات به دلیل یبوست ایجاد می شوند.
دفع مدفوع سفت و سخت وریدهای بواسیری مقعد را تحریک کرده و با بروز پارگی در مخاط حساس مقعد منجر به شقاق می شود. علاوه بر این ترشح هورمون کورتیزول در شرایط استرس زا می تواند باعث تنش عضلات مقعد و روده ها شود که بطور غیر مستقیم باعث بروز شقاق یا هموروئید خواهد شد. استرس همچنین می تواند باعث انتخاب غذای ناسالم و پرخوری شود که با تاثیر بر روند گوارش ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری ها را افزایش دهد.
ارتباط بین استرس و سلامت دستگاه گوارش
استرس باعث ایجاد یک سری پاسخ های فیزیولوژیکی در بدن می شود که اغلب به آن پاسخ «جنگ یا گریز» می گویند. این واکنش می تواند بر عملکردهای مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش تأثیر بگذارد که در ادامه شرح داده شده است.
- تغییر در حرکت روده: استرس می تواند باعث تغییراتی در انقباضات ریتمیک طبیعی روده شود که منجر به مشکلاتی مانند اسهال یا یبوست خواهد شد. هر دوی این شرایط می توانند خطر ایجاد شقاق مقعدی و هموروئید را افزایش دهند.
- افزایش تولید اسید معده: تحت استرس، بدن اسید معده بیشتری تولید می کند که منجر به شرایطی مانند رفلاکس اسید یا گاستریت می شود و روند عادی گوارش را مختل می کند.
- التهاب: استرس مزمن می تواند باعث التهاب در سراسر بدن، از جمله دستگاه گوارش شود. این التهاب می تواند یکپارچگی پوشش روده را به خطر بیندازد و آن را بیشتر مستعد آسیب کند.
- عدم تعادل میکروبیوم: میکروبیوم روده نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش دارد. استرس می تواند تعادل باکتری های مفید را مختل کند و منجر به اختلالات گوارشی از جمله یبوست شود.
استرس چگونه باعث شقاق مقعدی می شود؟
شقاق پارگی های کوچکی در پوشش مقعد هستند که اغلب در اثر ضربه یا فشار ناشی از دفع مدفوع سفت ایجاد می شوند. مشکلات گوارشی ناشی از استرس می توانند مستقیماً به شکل گیری این پارگی های دردناک از راه های مختلفی کمک کنند:
- یبوست: یکی از مهمترین دلایل شقاق مقعدی، یبوست است. استرس می تواند حرکات روده را کاهش دهد و باعث دفع مدفوع سفت و خشک شود. زور زدن و فشار حین اجابت مزاج نیز در بروز شقاق نقش دارد.
- اسهال: در نقطه مقابل این طیف، استرس می تواند باعث اسهال شود. دفع مدفوع شل نیز پوشش مقعد را تحریک کرده و خطر بروز شقاق را افزایش می دهد.
- التهاب: همانطور که قبلا ذکر شد، استرس باعث التهاب در دستگاه گوارش می شود. این التهاب می تواند پوشش مقعد را ضعیف کرده و آن را مستعد پارگی کند.
انتخاب های غذایی ضعیف: استرس اغلب منجر به عادات غذایی بد مانند مصرف غذاهای کم فیبر، پرچرب یا فرآوری شده می شود. کمبود فیبر غذایی باعث یبوست و مشکلات گوارشی خواهد شد.
استرس چگونه باعث هموروئید می شود؟
هموروئید بخشی از آناتومی طبیعی انسان در نظر گرفته می شود و زمانی مشکل ساز خواهد شد که سیاهرگ ها در امتداد دیواره راست روده متورم شوند. معمولاً فشار بیش از حد در حین اجابت مزاج ، بلند کردن اجسام سنگین یا وزن اضافی به دلیل چاقی یا بارداری باعث تورم وریدهای هموروئیدی می شود. وریدهای ناحیه مقعد به تغییرات فشار حساس بوده و علل و اثرات ثانویه بسیاری از تغییرات بدن هستند. برای مثال یک رژیم غذایی کم فیبر می تواند باعث یبوست شود. یبوست فشار زیادی به ناحیه مقعد وارد می کند و باعث ایجاد هموروئید می شود.
استرس به طور غیر مستقیم باعث هموروئید می شود. استرس باعث واکنش های زیادی در بدن می شود که یکی از آنها مشکلات گوارشی است که می تواند باعث تشدید هموروئید شود. پرخوری یا کم خوردن به دلیل استرس، رژیم غذایی شما را تغییر می دهد و بدن شما ممکن است به آن واکنش منفی نشان دهد. استرس همچنین سرعت هضم غذا را تغییر می دهد که منجر به یبوست یا اسهال می شود. فشار بیش از حد بر ناحیه مقعد به دلیل یبوست و زور زدن هنگام دفع مدفوع می تواند مستقیماً منجر به هموروئید شود.
اگر به طور منظم غذاهای ناسالم زیادی مصرف می کنید، ممکن است فیبر مورد نیاز برای تنظیم صحیح حرکت سیستم گوارش خود را دریافت نکنید. و اگرچه ممکن است خیلی طبیعی به نظر نرسد اما نوشیدن آب کافی برای فردی که درگیر استرس است، چالش برانگیز خواهد بود. همین امر نیز باعث تشدید یبوست و در نتیجه هموروئید می شود.
روش های مدیریت استرس برای پیشگیری از شقاق و هموروئید
درک ارتباط بین استرس و سلامت دستگاه گوارش اولین قدم برای جلوگیری از شقاق مقعدی و هموروئید ناشی از استرس است. راهکارهای مدیریت استرس و حفظ سلامت سیستم گوارش به شرح زیر است:
- تکنیک های آرامش بخش: تمرین هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا می توانند به کاهش سطح استرس و افزایش آرامش کمک کنند.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی راهی عالی برای کاهش استرس و بهبود حرکت روده است. در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط داشته باشید.
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی متعادلی از فیبر، میوه ها، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید. از غذاهای فرآوری شده، کافئین بیش از حد و الکل خودداری کنید، زیرا می توانند مشکلات گوارشی را تشدید کنند.
- هیدراتاسیون کافی: برای کمک به دفع مدفوع نرم و جلوگیری از یبوست، مقدار زیادی آب و مایعات در طول روز بنوشید.
- خواب کافی: اطمینان حاصل کنید که هر شب خواب آرام و کافی دارید. خواب ضعیف استرس را تشدید می کند و بر سلامت گوارش تأثیر منفی می گذارد.
- به دنبال کمک حرفه ای باشید: اگر استرس طاقت فرسا و کنترل آن برای شما دشوار است به دنبال درمان های پزشکی باشید زیرا در طولانی مدت عوارض زیادی برای شما به دنبال خواهد داشت.
منبع:
https://doctorbutlers.com/blog/can-stress-cause-hemorrhoids
https://lacolorectaldoctor.com/stress-and-anal-fissures-find-relief
