فیستولوگرافی یک روش تصویربرداری جهت تشخیص و بررسی فیستول هایی است که در ناحیه مقعد بروز می کنند. این تکنیک در واقع برای بررسی مسیرهای فیستول مورد استفاده قرار می گیرد. فیستول مجرایی غیر طبیعی است که یک اندام داخلی را به اندام دیگر یا به پوست متصل کنند. فیستول می تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود، اما بسیاری از آنها در ناحیه روده ها و مقعد خصوصا در صورت ابتلا به بیماری های التهابی روده ایجاد می شوند.
فیستولوگرافی یک ابزار تشخیصی ارزشمند برای ارزیابی فیستول و درمان صحیح این بیماری است. این روش درد و عوارض خاصی ندارد و افراد می توانند فعالیت های عادی خود را در مدت کوتاهی پس از انجام فیستولوگرافی از سر بگیرند اما لازم است حداقل تا 24 ساعت از فعالیت های سنگین خودداری کنند. علاوه بر این، بیماران باید مایعات زیادی بنوشند تا رنگ مورد استفاده برای کنتراست از بدن آنها خارج شود.
فیستولوگرافی چگونه انجام می شود؟
در طول فیستولوگرافی، بیمار روی تخت مخصوص تصویر برداری اشعه ایکس قرار می گیرد. سپس ناحیه اطراف فیستول با مواد ضدعفونی کننده استریل می شود. از بی حسی موضعی برای بی حس کردن ناحیه استفاده می شود تا بیمار در طول این روش حداقل درد و ناراحتی را تجربه کند.
در این مرحله یک برش کوچک در نزدیکی فیستول ایجاد شده و یک کاتتر با دقت وارد می شود. از طریق این کاتتر رنگ کنتراست یا ماده حاجب به محل تزریق می شود تا تصاویری واضح در عکس برداری قابل مشاهده باشد.
رادیولوژیست در حین عبور رنگ از فیستول، چندین مرتبه تصویر برداری انجام می دهد. این کار به شناسایی مجاری فیستول و جهت درمان بهتر آن کمک خواهد کرد. عمل فیستولوگرافی معمولاً حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.
فیستولوگرافی به کمک دستگاهی به نام فلوروسکوپی که به یک صفحه مانیتور وصل است انجام می شود و می تواند به صورت زنده و عکس تصاویر مورد نیاز را ایجاد کند.
افراد در طول فیستولوگرافی فقط هنگام تزریق رنگ کمی فشار احساس می کنند اما درد قابل توجهی را تجربه نخواهند کرد. پس از تکمیل تصویربرداری کاتتر برداشته شده و برای جلوگیری از خونریزی یک پانسمان کوچک در محل قرار می گیرد.
مزایا و اهمیت فیستولوگرافی
فیستولوگرافی یک روش کم تهاجمی، سریع و دقیق است و شما می توانید بلافاصله به کارهای روزمره خود برگردید. فیستولوگرافی نوع و شدت فیستول را مشخص می کند که برای درمان صحیح آن بسیار ارزشمند است. این روش درد و ناراحتی زیادی ندارد و کمک قابل توجهی به درمان و کنترل عفونت ناشی از فیستول خواهد کرد.
تصاویری که با این روش به دست می آید کیفیت بالایی دارند در نتیجه پزشک به راحتی می تواند مجاری فیستول را تشخیص دهد. علاوه بر این شدت اشعه ای که در این تصویر برداری در معرض آن قرار می گیرد بسیار کم است بنابراین باعث آسیب هایی مانند سرطان نخواهد شد. برای فیستولوگرافی آمادگی خاصی نیاز ندارید فقط کافی است چند ساعت قبل آن از مصرف خوراکی ها و آشامیدنی ها خودداری کنید و پزشک را از بیماری ها و آلرژی های خود مطلع کنید.
عوارض فیستولوگرافی چیست؟
پس از فیستولوگرافی افراد جهت بررسی عوارض مدتی تحت نظر قرار می گیرند. درد خفیف یا کبودی در محل برش رایج است.
احتمال خونریزی و عفونت یکی دیگر از عوارضی است که در موارد نادر رخ می دهد زیرا ممکن است رگ های خونی و بافت فیستول دچار آسیب شود. علاوه بر این ماده حاجب در برخی افراد باعث واکنش های آلرژیک شده و حتی می تواند باعث نارسایی کلیه شود.
هزینه فیستولوگرافی چقدر است؟
هزینه فیستولوگرافی به عوامل مختلفی از جمله مرکز تصویربردای، امکانات و نوع دستگاه و پوشش بیمه شما بستگی دارد. هزینه آن به طور متوسط از یک میلیون تومان است.
مراقبت های قبل از فیستولوگرافی
- در صورت ابتلا به بیماری های انعقادی و مصرف داروهای رقیق کننده خون با پزشک خود صحبت کنید.
- اگر هر دارو یا مکملی را به صورت مداوم مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت ابتلا به دیابت و مصرف انسولین پزشک را مطلع کنید تا اقدامات لازم را انجام دهد.
- هرگونه آلرژی یا حساسیت دارویی را به پزشک اطلاع دهید زیرا برخی ترکیبات موجود در ماده حاجب حساسیت زا هستند.
- ۲ ساعت قبل از انجام فیستولوگرافی از مصرف مواد خوراکی و آشامیدنی خودداری کنید.
- حتما با یک همراه به مرکز تصویر برداری مراجعه نمایید تا بعد از آزمایش شما را به منزل برساند. زیرا رانندگی بعد از آزمایش ممنوع است.
بخوانید: هزینه درمان فیستول با لیزر در سال 1403 + هزینه بیمارستان و کلینیک ها
مراقبت های بعد از فیستولوگرافی
به بیمار توصیه می شود که ناحیه را تمیز و خشک نگه دارد تا سریع تر بهبود یابد. 24 ساعت اول پس از آزمایش نباید فعالیت های بدنی سنگین انجام دهید و در منزل استراحت نمایید. علاوه بر این چند روز از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید. همچنین بدن خود را با نوشیدن آب و مایعات سالم هیدراته نگه دارید.
از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید زیرا می توانید ناحیه را تحریک و باعث درد و خونریزی شود. علاوه بر این تا 6 ساعت بعد از این آزمایش نباید از غذای جامد استفاده کنید.
آیا فیستولوگرافی خطرناک است؟
فیستولوگرافی یک روش ایمن و کاربردی برای درمان اصولی فیستول است زیرا به بهترین وجه ممکن مجاری فیستول را تشخیص می دهد. اگرچه مانند هر روش درمانی دیگری ممکن است عوارضی داشته باشد اما با مراجعه به یک مرکز درمانی معتبر می توانید بدون هیچ خطری این روش را انجام دهید.
آیا فیستولوگرافی برای همه افراد قابل انجام است؟
همه افراد مبتلا به فیستول می توانند برای درمان از این روش استفاده کنند. تنها خانم های باردار به دلیل احتمال آسیب دیدن جنین نمی توانند از فیستولوگرافی انجام دهند.
بخوانید: دلیل بی اختیاری مدفوع پس از عمل فیستول چیست و چقدر شایع است؟
به جز فیستولوگرافی چه روش هایی برای تشخیص فیستول وجود دارد؟
تست‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی آندوسکوپی، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) روش های دیگری هستند که برای ارزیابی آناتومی فیستول و ارزیابی وسعت و پیچیدگی فیستول استفاده می شوند.
همچنین می توان از پروکتوسکوپی یا آنوسکوپی که شامل استفاده از یک لوله نازک و منعطف حاوی دوربین است برای بازرسی بصری رکتوم و کانال مقعدی برای بررسی مجرای فیستول استفاده کرد.
منبع:
https://teammvi.net/what-to-expect-during-and-after-a-fistulogram-procedure/
