پرولاپس رکتوم به بیرون زدن بخش انتهایی روده بزرگ یا راست روده از مقعد اشاره دارد. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که فشار بیش از حد به کف لگن، بافت های همبند و عضلات نگهدارنده روده وارد می شود. پرولاپس رکتوم معمولاً در اثر ترکیبی از عوامل، رفتارها و عادات سبک زندگی ایجاد می شود و حتما باید نسبت به درمان آن اقدام کنید. در این بین برخی از ورزش ها و تمرینات برای بهبود پرولاپس رکتوم مفید است و می توان از آنها در کنار سایر درمان ها استفاده کرد.
از آنجاییکه محوطه کف لگن از ماهیچه ها و بافت های مختلف تشکیل شده است که رکتوم را در محل نگه می دارند با برخی از ورزش ها از جمله تمرینات کف لگن یا کگل می توان آنها را تقویت کرد و مانع پرولاپس شد یا به بهبود آن کمک کرد.
پرولاپس رکتوم و علل بروز آن
پرولاپس رکتوم یک وضعیت کمتر رایج است که در آن قسمت انتهایی روده بزرگ که به عنوان رکتوم شناخته می شود از مقعد بیرون می زند. این عارضه معمولاً به دلیل ضعف عضلات و بافت های نگهدارنده رکتوم که در ناحیه کف لگن قرار دارند، رخ می دهد. پرولاپس رکتوم بیشتر در افراد مسن و به ویژه زنان بعد از یائسگی و زایمان مشاهده می شود.
این عارضه به دلایل مختلفی ایجاد می شود که مهمترین آنها ضعف یا کشیدگی عضلات کف لگن است. فشارهای زیاد و مکرر روی شکم خصوصا به دلیل یبوست مزمن، بارداری و زایمان های متعدد، افزایش وزن یا چاقی، سرفه های مزمن، جراحی های قبلی، بیماری های عصبی یا آسیب های نخاعی از دیگر علل بروز پرولاپس رکتوم هستند.
آیا ورزش برای پرولاپس رکتوم مفید است؟
برخی از ورزش که به تقویت عضلات کف لگن و شکم کمک می کنند، می توانند به مدیریت و درمان پرولاپس رکتوم کمک کنند. ورزش های تقویت عضلات کف لگن، شنا، یوگا و ورزش های هوازی به روش های مختلف می توانند به درمان و پیشگیری از پرولاپس رکتوم کمک کنند.
با ورزش می توان پرولاپس رکتوم را درمان کرد؟ یا پیشگیری؟
ورزش می تواند به پیشگیری و جلوگیری از عود پرولاپس رکتوم کمک کند. اما درمان این بیماری با ورزش بستگی به شدت و نوع پرولاپس دارد. در موارد خفیف ممکن است تمرینات فیزیوتراپی و ورزش های خاص به درمان کمک کند اما در موارد شدید حتما نیاز به جراحی خواهید داشت تا رکتوم به موقعیت قبلی خود در داخل مقعد برگردد.
بهترین ورزش ها برای درمان پرولاپس رکتوم
ورزش ها و تمرینات مختلفی برای درمان پرولاپس خفیف رکتوم توصیه می شود که بهترین آنها در ادامه شرح داده شده است.
کگل
تمرینات کگل روشی ساده و غیر تهاجمی برای تقویت عضلات کف لگن و درمان پرولاپس رکتوم هستند. این تمرینات به توانایی کنترل عضلات کف لگن و کاهش فشار در ناحیه رکتوم کمک می کنند.
اسکات با وزن بدن
اسکات با وزن بدن یکی از ورزش هایی است که به تقویت عضلات پایین تنه و به خصوص عضلات شکم و کمر کمک می کند. همچنین باعث افزایش استقامت عضلات پایین تنه و جلوگیری از پرولاپس رکتوم می شود.
ددلیفت سبک
تمرینات ددلیفت سبک را نیز می توانید برای تقویت عضلات پایین تنه و کف لگن انجام دهید. تقویت این عضلات همچنین می تواند از عود و احتمال پیشرفت پرولاپس رکتوم پیشگیری کند.
پل باسن با توپ
تمرین پل باسن با توپ از تمرینات موثر برای تقویت عضلات گلوتئال (باسن)، عضلات هسته (مرکز بدن) و عضلات کف لگن است. این ورزش با پشتیبانی از اندام های داخلی و کاهش فشار در ناحیه رکتوم می تواند به درمان پرولاپس رکتوم کمک کند.
پلانک
تمرین پلانک برای تقویت عضلات هسته بدن شامل عضلات شکم، کمر و همچنین عضلات کف لگن مفید است. تمرینات پلانک با کاهش فشار بر رکتوم و کنترل عضلات کف لگن می توانند به درمان پرولاپس رکتوم کمک کنند.
کرانچ ملایم
کرانچ ملایم یکی دیگر از تمرینات مؤثر برای تقویت عضلات مرکزی بدن است. این تمرین با تقویت عضلات شکم و حمایت از عضلات کف لگن به درمان پرولاپس رکتوم خواهد کرد.
کشش عضلات کف لگن
تمرینات کشش عضلات کف لگن ورزش دیگری است که برای درمان پرولاپس رکتوم مفید و موثر است. این تمرینات به کنترل اندام های موجود در کف لگن و خصوصا رکتوم کمک می کنند. کشش عضلات کف لگن از سفت و ضعیف شدن عضلات موجود در ناحیه که باعث افزایش فشار به رکتوم می شوند، جلوگیری می کند بنابراین از عود و پیشرفت این بیماری نیز جلوگیری خواهد کرد.
بخوانید: معرفی 7 جراحی پروپلاپس رکتوم با عکس
ورزش‌هایی که باید از آنها اجتناب کرد؟
در صورت ابتلا به پرولاپس رکتوم باید از ورزش هایی که به رکتوم و محوطه لگنی فشار وارد می کنند، خودداری کنید. تمرینات سنگین با وزنه، کرانچ های شدید، دویدن سریع، یوگا و پیلاتس در وضعیت‌های خاص، حرکات کششی نادرست، پریدن و حرکات جهشی مهمترین فعالیت های بدنی هستند که باید از آنها اجتناب کنید.
تأثیر یوگا در بهبود پرولاپس رکتوم
یوگا اگر با تمرکز بر تقویت عضلات کف لگن و کاهش فشار به ناحیه رکتوم انجام شود نقش مهمی در بهبود پرولاپس رکتوم دارد. یوگا با افزایش انعطاف پذیری بدن و گردش خون می تواند عضلات کف لگن را تقویت کند. علاوه بر این با کاهش استرس و تنش از سفت شدن عضلات کف لگن که باعث فشار به رکتوم می شود، جلوگیری می کند. پوزیشن سگ سر پایین، پوزیشن گربه/گاو، پوزیشن درخت و پل برای تقویت عضلات کف لگن بسیار مفید هستند.
آیا پیاده‌روی برای پرولاپس مفید است؟
پیاده روی ساده ترین و مفیدترین فعالیت بدنی برای درمان پرولاپس رکتوم است. این ورزش با افزایش گردش خون و تقویت عضلات کف لگن باعث درمان پرولاپس خفیف رکتوم خواهد شد.
توصیه‌هایی برای ورزش در سالمندان
سالمندان مبتلا به پرولاپس رکتوم قبل از ورزش باید با پزشک یا فیزیوتراپیست مشاوره کنند تا از فشار بیشتر بر رکتوم و تشدید علائم پرولاپس جلوگیری شود. ورزش هایی برای سالمندان مفید هستند که به تقویت عضلات کف لگن و کاهش فشار بر ناحیه رکتوم کمک کنند. بیشترین ورزش هایی که به سالمندان توصیه می شوند پیاده روی، شنا، یوگا و تمرینات کششی هستند.
آیا پرولاپس رکتوم نیاز به جراحی دارد؟
پرولاپس رکتوم بسته به شدت و وضعیت بیمار مورد درمان قرار می گیرد. به عنوان مثال پرولاپس رکتوم درجه 1 و 2 نیازی به جراحی ندارد و می توان با تغییر رژیم غذایی، ورزش یا فیزیوتراپی آن را درمان کرد. در مقابل پرولاپس درجه 3 و 4 که رکتوم بطور دائمی از مقعد بیرون زده است به دلیل عوارض شدید نیاز به جراحی دارد.
عوارض درمان نکردن پرولاپس رکتوم
پرولاپس رکتوم در صورت عدم درمان با عوارض مختلفی همراه خواهد بود. درد و ناراحتی مداوم، التهاب و عفونت، پیشرفت پرولاپس، آسیب به دیواره رکتوم و اختلال در عملکرد روده برخی از مهمترین عوارض عدم درمان پرولاپس رکتوم هستند. همچنین فشار ناشی از این عارضه در زنان می تواند باعث افتادگی مثانه یا افتادگی رحم شود.
منبع:
https://www.pelvicexercises.com.au/rectal-prolapse-exercises/
