آمبولی مقعد به تورم و التهاب عروق خونی ناحیه مقعد و رکتوم اشاره دارد. این عارضه ناشی از فشار زیاد به عروق خونی موجود در قسمت انتهایی دستگاه گوارش است که بیشتر به دلیل بارداری، زیاد نشستن یا یبوست مزمن رخ می دهد. آمبولی مقعد با مشکلاتی مانند هموروئید و سایر بیماری های نشیمنگاهی متفاوت است. با اینحال در برخی منابع به اشتباه آنها را یک بیماری در نظر می گیرند. مقعد باعث تجربه علائمی مانند درد و خونریزی هنگام دفع خواهد شد و اگر با تغییرات سبک زندگی بهبود نیافت برای درمان باید به پزشک مراجعه کنید. درمان آمبولی مقعد در موارد شدید تنها با جراحی امکان پذیر است. بنابراین بهتر است در مراحل ابتدایی به فکر درمان باشید تا با هزینه کمتر از آن خلاص شوید.
آمبولی مقعد چیست؟
آمبولی مقعد (که به ترومبوز مقعدی یا هموروئید ترومبوزه نیز شناخته می شود) به انسداد رگ های خونی در ناحیه مقعد اشاره دارد که به دلیل تجمع لخته خون یا ترکیبات دیگر در عروق رخ می دهد. وجود شرایطی مانند فشار مداوم یا آسیب به رگ های مقعد و رکتوم می تواند منجر به آمبولی شود. درد شدید، التهاب و خونریزی در ناحیه مقعد باعث ناراحتی فرد مبتلا خواهد شد. بر اساس شدت آمبولی درمان های مختلفی در دسترس است و این عارضه به راحتی در مراحل ابتدایی بدون نیاز به جراحی قابل درمان است.
دلیل آمبولی مقعد
آمبولی مقعد به عنوان یکی از انواع بیماری های نشیمنگاهی به دلایل مختلفی بروز می کند که در ادامه شرح داده شده است:
- تشکیل لخته خون: ایجاد لخته خون در عروق خونی مقعد و رکتوم به هر دلیلی می تواند باعث ایجاد انسداد و درد ناحیه شود.
- آسیب و ضربه: وارد شدن آسیب به مقعد طی تصادف و سوانح مختلف می تواند عروق را تحت تاثیر قرار داده و منجر به آمبولی شود.
- فشار زیاد: تحت فشار قرار گرفتن رگ های خونی در قسمت انتهایی دستگاه گوارش یکی دیگر از دلایل آمبولی است که می تواند ناشی از فشارهای فیزیکی، یبوست مزمن و بارداری باشد.
- بیماری های زمینه ای: برخی از اختلالات و بیماری های خونی باعث افزایش خطر تشکیل لخته و انسداد عروق خونی در نواحی مختلف بدن مانند مقعد خواهد شد.
بخوانید: علل و علائم ورم مقعد و درمان آن
علائم آمبولی مقعد
علائم آمبولی مقعد بسیار شبیه هموروئید است و افراد را بر اساس شدت اذیت خواهد کرد. این علائم عبارتند از:
- درد شدید خصوصا هنگام نشستن و اجابت مزاج
- خونریزی به رنگ قرمز روشن هنگام دفع
- خارش و تحریک مقعد
- تورم و التهاب
- احساس ناراحتی عمومی
عوارض آمبولی مقعد
وجود آمبولی در ناحیه مقعد به عنوان یک بیماری نشیمنگاهی با مجموعه ای از عوارض همراه است که عبارتند از:
- درد و ناراحتی در مقعد و اطراف آن
- خونریزی به رنگ روشن
- اختلالات عملکردی
- عفونت
بخوانید: علت خارش مقعد در کودکان و درمان آن
درمان آمبولی مقعد
آمبولی مقعد بسته به شدت به روش های مختلفی قابل درمان است. مثل تمام بیماری های دیگر می توانید ابتدا درمان های خانگی را امتحان کنید و در صورت موثر نبودن برای درمان قطعی به پزشک مراجعه نمایید.
درمان خانگی
استفاده از حمام سیتز و کمپرس سرد راه های فوق العاده مفیدی برای کمک به کاهش التهاب و تورم هستند. علاوه بر این مصرف غذاهای حاوی فیبر، دراز کشیدن به جای نشستن و استفاده از بالشتک های دونات می تواند به درمان این عارضه کمک کند.
درمان با گیاهان دارویی
برای درمان آمبولی می توان از گیاهان دارویی با خواص تسکین دهنده و ضد التهاب مانند آلوئه ورا، چای سبز، فندق افسونگر، زردچوبه و بابونه به صورت خوراکی و موضعی استفاده کرد.
درمان دارویی
استفاده از مسکن هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن برای کاهش درد و التهاب، مصرف پمادها و کرم های موضعی با خواص ضد التهاب، استفاده از ملین ها، آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد خونریزی برای درمان آمبولی مقعد موثر هستند.
جراحی
جراحی آمبولی مقعد آخرین گزینه درمانی این عارضه در نظر گرفته می شود و فقط زمانی انجام می شود که سایر روش ها موثر نباشند. در جراحی آمبولی از روش های مختلفی بر اساس شدت عارضه استفاده می شود. در روش آمبولیزلسیون از مواد خاصی برای رفع انسداد رگ ها و کاهش درد بیمار استفاده می شود. جراحی به روش باز یا لیزر نیز برای برش و خارج کردن رگ های دچار آمبولی ممکن است بر اساس تشخیص جراح انجام شود.
تفاوت آمبولی مقعد و بواسیر
آمبولی مقعد با بواسیر متفاوت است چرا که
- بواسیر ناشی از ورم یا گشاد شدن رگ‌های خونی در ناحیه مقعد و پایین رکتوم
- آمبولی مقعد وضعیتی است که در آن یک لخته خون در رگ‌های خونی نزدیک مقعد ایجاد می‌شود
آمبولی مقعدی بیشتر با لخته خون ناگهانی شکل میگیرد، در حالی که هموروئید ناشی از گشاد شدن رگ‌های خونی و معمولاً به تدریج شکل میگیرد.
آیا آمبولی مقعد خطرناک است؟
آمبولی مقعد جزء بیماری های خطرناک نشیمنگاهی دسته بندی نمی شود. با اینحال دفع مداوم خون هنگام اجابت مزاج و درد و ناراحتی بیمار می تواند مشکلات زیادی ایجاد کرده و زندگی فرد را مختل کند. بنابراین بهتر است برای درمان این بیماری فورا اقدام نمایید.
آیا آمبولی مقعد باعث خونریزی می‌شود؟
خونریزی یکی از علائم آمبولی مقعد به ویژه هنگام دفع مدفوع است. شما در این عارضه خون قرمز روشن را روی مدفوع یا در توالت مشاهده خواهید کرد. علاوه بر خونریزی، درد نیز وجود دارد و در صورت مشاهده خونریزی شدید هنگام دفع باید فورا به پزشک مراجعه نمایید.
بخوانید: پولیپ مقعد یا رکتوم چیست؟ علائم، درمان و پیشگیری از آن
پیشگیری از آمبولی مقعد؟
پیشگیری از آمبولی مقعد به راحتی و با رعایت نکاتی در رابطه با سبک زندگی به راحتی امکان پذیر است. این موارد عبارتند از:
- رژیم غذایی سالم و حاوی فیبر برای جلوگیری از یبوست
- فعالیت بدنی منظم برای بهبود گردش خون و فشار کمتر به ناحیه مقعد
- مصرف آب کافی و هیدراته نگه داشتن بدن برای پیشگیری از یبوست
- اجتناب از نشستن برای مدت طولانی و اقدام به تغییر وضعیت
- خودداری از زور زدن در توالت هنگام دفع
- کنترل وزن و حفظ وزن سالم برای کاهش فشار بر مقعد
آیا آمبولی مقعد در بارداری شایع‌تر است؟
این عارضه را نمی توان به عنوان بیماری های شایع دوران بارداری در نظر گرفت اما تغییرات هورمونی گسترده در این دوران و فشار ناشی از بزرگ شدن رحم می تواند باعث مشکلاتی مانند هموروئید و آمبولی شود. با رعایت بهداشت بارداری می توان از بسیاری از مشکلات مانند آمبولی مقعد به راحتی پیشگیری کرد.
بخوانید: اسپاسم و گرفتی عضلات مقعد و درمان آن
آیا سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به آمبولی مقعد را افزایش دهد؟
استعمال سیگار بطور مستقیم باعث بروز آمبولی در ناحیه مقعد نخواهد شد با اینحال با کاهش جریان خون در رگ ها می تواند باعث مشکلات عروقی و حتی خونریزی شود. بنابراین می توان گفت سیگار بطور غیر مستقیم ممکن است در بروز آمبولی نقش داشته باشد.
