دلایل اصلی خارش مقعد و سریعترین روش درمان آن

خارش شدید در هر قسمتی از بدن ناراحت کننده است. خارش در ناحیه حساسی مانند مقعد علاوه بر ناراحتی می تواند خجالت آور باشد. ممکن است برای شما سخت باشد که در مورد خارش در نواحی خصوصی خود حتی با پزشک صحبت کنید. اما بهتر است بدانید خارش اطراف مقعد بسیار شایع است. در بسیاری از موارد خارش موقتی است و می توانید با چند تغییر ساده در سبک زندگی آن را برطرف کنید. ولی در صورت مزمن شدن حتما باید به پزشک مراجعه نمایید.

چرا دچار خارش مقعد می شویم؟

یکی از شایع ‌ترین دلایل خارش اطراف مقعد، تحریک ناشی از تمیز کردن بیش از حد است. ترکیبات موجود در برخی صابون ها، پمادها، کرم ها یا سایر محصولات نیز می توانند باعث تحریک شوند.

مدفوع نیز می تواند محرکی برای خارش مقعد باشد. اگر پوست خود را به طور کامل پاک نکنید، ممکن است دچار خارش شوید.

مصرف غذاهای حاوی مواد محرک نیز ممکن است باعث احساس خارش یا ناراحتی شود.

علائم خارش مقعد چیست؟

علائمی که ممکن است همزمان با خارش مقعد تجربه کنید شامل موارد زیر است:

• ناراحتی
• التهاب
• سوزش
• درد
• ضخیم شدن پوست روی مقعد یا اطراف آن

بیشتر بخوانید: حمام سیتز چیست و چه کاربردی دارد؟ به همراه مراحل ساخت

چه مواردی باعث خارش مقعد می شوند؟

خارش مقعد یک وضعیت پزشکی است که در آن اطراف ناحیه مقعد دچار خارش خفیف یا شدید می شود. ممکن است این خارش در شب یا زمانی که مدفوع می کنید بدتر شود. مواردی باعث خارش مقعد می شوند عبارتند از:

1. بهداشت ضعیف ناحیه مقعد

عدم رعایت بهداشت این ناحیه می توانید باعث خارش مقعد شود. همچنین جالب است بدانید استفاده از صابون های تند نیز می تواند باعث تحریک و خارش مقعد شود.

2. مواد غذایی خاص

برخی غذاها و نوشیدنی ها، به ویژه غذاهای تند، کافئین، الکل و مرکبات، می توانند ناحیه مقعد را تحریک کرده و منجر به خارش شوند.

3. بعضی محرک های پوستی

تماس مقعد با مواد محرک مانند عطرها، رنگ ها یا مواد شیمیایی موجود در دستمال توالت، شوینده های لباسشویی یا محصولات بهداشت شخصی می تواند باعث تحریک و خارش شود.

4. عفونت های قارچی

عفونت های قارچی یا رشد بیش از حد قارچی در ناحیه مقعد، اغلب به دلیل رطوبت و گرما، می تواند منجر به خارش شود.

5. عفونت های باکتریایی

عفونت های ناشی از باکتری هایی مانند استرپتوکوک یا استافیلوکوک می تواند منجر به خارش و تحریک شود.

6. بواسیر

رگ های خونی متورم در ناحیه رکتوم یعنی بواسیر می تواند باعث خارش، ناراحتی و تحریک شود.

7. شقاق مقعد

پارگی یا ترک های کوچک در پوست اطراف مقعد، اغلب به دلیل دفع مدفوع سفت، می تواند باعث خارش و ناراحتی شود.

8. بی اختیاری مدفوع یا ادرار

کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت ممکن است به دلیل بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع دچار خارش مقعد شوند. عدم تعویض به موقع پوشک نیز به دلیل ماندن مدفوع یا ادرار روی پوست منجر به خارش خواهد شد.

9. انگل های روده

خارش مقعد در کودکان ممکن است توسط انگل های کوچکی به نام کرم سوزنی ایجاد شود. کرم های سوزنی بی ضرر اما ناراحت کننده هستند. بیماری گال همچنین باعث خارش در اطراف مقعد می شود.

10. بیماری های پوستی و عفونی

اگر به یک اختلال پوستی مانند پسوریازیس یا درماتیت آتوپیک مبتلا هستید می ‌تواند بر روی هر قسمت از پوست بدن شما، از جمله اطراف مقعد، تأثیر بگذارد. بثورات ناشی از واکنش های آلرژیک نیز ممکن است این ناحیه را تحت تاثیر قرار دهد. ‌

بیشتر بخوانید: لیست پماد‌ها برای درمان شقاق مقعدی

خارش مقعدی ناشی از چه بیماری های است؟

بیماری های مختلفی ممکن است باعث خارش مقعد و ناراحتی افراد شوند این بیماری ها عبارتند از:

• دیابت
• لوسمی
• لنفوم
• بیماری تیروئید
• بیماری کلیوی
• اختلالات کبدی
• بیماری کرون
• سندرم روده تحریک پذیر
• هموروئید
• شقاق مقعد
• کرمک
• زگیل تناسلی
• درماتیت آتوپیک
• درماتيت تماسی
• پسوريازيس
• اسكلروز ليچن
• پلانوس ليچن

آیا خارش مقعد می تواند خطرناک باشد؟

خارش مقعد یک احساس تحریک ‌کننده در اطراف مقعد است که با خاراندن یا مالش موقتاً برطرف می ‌شود. این مشکل اغلب در شب بدتر است و ممکن است خواب را مختل کند.

اگر خارش مقعد به یک مشکل مزمن (طولانی مدت) تبدیل شود، پوست اطراف مقعد ممکن است در اثر خاراندن مکرر حساس یا ضخیم و چرمی شود. خاراندن مکرر همچنین باعث پارگی پوست مقعد خواهد شد که می تواند منجر به عفونت های موضعی دردناک شود.

بیشتر بخوانید: علت بواسیر در دختر مجرد چیست؟

روش های خانگی درمان خارش مقعد

خارش مقعد یک وضعیت آزاردهنده است که در بیشتر موارد می توان آن را با موارد زیر درمان کرد:

• بعد از هر بار اجابت مزاج، ناحیه مقعد را کاملاً اما به آرامی خشک کنید. در صورت لزوم از دستمال توالت بدون عطر، حوله پارچه ای تمیز یا سشوار استفاده کنید.
• ناحیه مقعد را با پودر تالک غیر دارویی آغشته کنید، یا یک گاز پنبه ای تمیز مربعی شکل روی مقعد قرار دهید تا رطوبت اضافی را جذب کند.
• در صورت خارش مقعد در شب یا در خواب، هنگام خوابیدن از دستکش نخی نرم استفاده کنید.
• مصرف روزانه ماست و همچنین سیر نیز می تواند به درمان ناراحتی های گوارشی که باعث خارش مقعد می شوند، کمک کند.
• همچنین می توانید از وازلین و روغن نارگیل برای چرب کردن پوست استفاده کنید. استفاده از حمام سیتز با افزودن سرکه سیب، بلغور جو دوسر و نمک اپسوم به صورت روزانه نیز به درمان این عارضه کمک خواهد کرد.

درمان های اصولی خارش مقعد کدامند

اگر یک بیماری زمینه ای خاص وجود داشته باشد، پزشک ممکن است درمان های هدفمندی مانند استروئیدهای موضعی، کرم های ضد قارچ، داروهای کرم زدایی یا آنتی بیوتیک ها را برای رفع خارش مقعد تجویز کند. در مواردی که مسائل ساختاری مانند بواسیر یا شقاق مقعدی باعث خارش مقعد شده است پزشک با درمان آنها به رفع مشکل کمک خواهد کرد.

با این حال، خارش مقعد ممکن است در بسیاری از موارد دلیل واضحی نداشته باشد. در چنین شرایطی به شما توصیه می شود:

• از مصرف محرک های احتمالی مانند شوینده های معطر، دئودورانت و دستمال معطر خودداری کنید.
• از غذاهای احتمالی که ممکن است باعث خارش مقعد شود (مانند غذاهای تند، مرکبات، محصولات لبنی و غیره) اجتناب کنید.
• از شستن بیش از حد مقعد خودداری کرده و از صابون بدون بو استفاده کنید.
• از پوشیدن لباس های تنگ و زیر شلوارهای خودداری کنید. لباس زیر نخی بپوشید و هر روز آن را عوض کنید.
• از فعالیت هایی که باعث تعریق زیاد می شوند، خودداری کنید.
• بعد از ورزش حمام کنید یا لباس خود را عوض کنید.
• از مرطوب کننده در اطراف مقعد استفاده نکنید.
• ناخن ها را کوتاه و تمیز نگه دارید تا از آسیب پوست مقعد در اثر خراشیدگی جلوگیری کنید.
• برای مدیریت علائم خارش، آنتی هیستامین ها را امتحان کنید.

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین ورزش ها برای درمان بواسیر

آیا خارش مقعد ناشی از عفونت است؟

عفونت‌ های قارچی عمدتاً کاندیدیاز، گال، شپش شرمگاهی، درماتیت استرپتوکوک دور مقعدی و اریتراسما (عفونت ناشی از باکتری Corynebacterium minutissimum) نمونه‌ ای از عفونت‌ هایی هستند که می ‌توانند باعث خارش مقعد شوند.

گیاهان دارویی برای خارش مقعد

در طب سنتی گیاهان دارویی مختلفی به صورت موضعی و خوراکی برای درمان خارش مقعد توصیه می شوند که عبارتند از:

• دمنوش پوسته‌ اسفرزه
• دمنوش گیاه گل سرخ
• دمنوش گشنیز
• دمنوش گیاه پنیرک
• عصاره عناب
• دمنوش گیاه ختمی

همچنین می توانید از ژل آلوئه ورا به صورت موضعی استفاده نمایید.

پماد برای درمان خارش مقعدی

بسته به علت بروز خارش مقعدی پزشک برای شما پماد هیدروکورتیزون، کپسایسین، نرم کننده ‌ها و کرم‌ های پوشش ‌دهنده مانند ژل هیدروکسید آلومینیوم و گلیسیرین، آنتی‌بیوتیک‌ ها و داروهای ضد قارچ و پمادهای تسکین دهنده مانند بیسموت ساب گالات یا اکسید روی را تجویز خواهد کرد.

برای تشخیص علت خارش مقعد به کجا مراجعه کنیم؟

خارش مقعد جز بیماری های گوارشی دسته بندی می شود بنابراین شما برای تشخیص علت و درمان باید به دکتر یا متخصص گوارش مراجعه کنید.

منبع:

www.mdsaude.com/en/gastroenterology/pruritus-ani

dbclinic.com.sg/pruritus-ani-understanding-the-vicious-itch-cycle

https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/what-to-know-anal-itching