کیست درموئید تخمدان توده ای حاوی مایع و بافت هایی از قبیل پوست، دندان یا مو است. کیست های درموئید تخمدان بیشتر در افراد با پریود منظم و افراد بین 20 تا 40 سال اتفاق می افتد. کیست های درموئید از تخمدان ها منشا گرفته و سرعت رشد آنها 1.8 میلی متر در سال است. قطر کیست ها می تواند تا 15 سانتی متر افزایش یابد که با افزایش سایز علائم آن شدیدتر خواهد شد.
شرایطی مانند اندومتریوز می تواند خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهد. کیست های درموئید معمولاً سرطانی نیستند، اما ممکن است پاره شوند و باعث عفونت شوند. اگر اندازه کیست کمتر از ۵ سانتی متر باشد مشکلی را برای فرد ایجاد نکرده و نیازی به درمان ندارد. لازم به ذکر است که کیست درموئید یا کیست مویی تخمدان درمان دارویی ندارد و بر اساس سایز با روش های مختلف جراحی برداشته می شود.
کیست درموئید یا کیست مویی تخمدان چیست؟
کیست درموئید یک تومور خوش خیم (به نام تراتوم) است که از بافت های جنینی و به ویژه سلول های بنیادی منشأ می گیرد. این سلول ها دارای پتانسیل رشد بالقوه ای هستند و توانایی تمایز به ساختارهای مختلف و انواع بافت ها را دارند.
کیست درموئید ممکن است شامل بافت ها و اندام هایی مانند ماهیچه، استخوان، بافت چربی، ناخن، مو، دندان، غضروف، طرح های چشم و مغز باشد. تراتوم ها به دو دسته تقسیم می شوند:
- نابالغ: کیست درموئید نابالغ ساختاری نامنظم دارد که به ندرت بدخیم می شود اما به سرعت رشد کرده و در مدت کوتاهی به اندازه مناسب می رسد. بنابراین باعث فشرده شدن اندام های مجاور و در نتیجه درد می شود.
- بالغ: کیست درموئید بالغ با ساختاری که شامل بافت ها و اندام های کامل تر (پوست، مو، دندان، ماهیچه و بافت عصبی) مشخص می شود. آنها رشد آهسته ای دارند و معمولاً بدون علامت هستند.
علت کیست درموئید یا کیست مویی تخمدان چیست؟
دلایل ایجاد کیست های درموئید هنوز کاملاً مشخص نیست ولی ممکن است تغییرات ژنتیکی در سطح سلول های بنیادی در بروز آنها نقش داشته باشد. علاوه بر تخمدان ها، کیست های درموئید می توانند در نواحی دیگر بدن مانند کلیه، بیضه و سیستم عصبی نیز به وجود بیایند. کیست های درموئید معمولا در یکی از تخمدان ها رشد می کنند اما در ۲۵ درصد موارد می توانند دوطرفه باشند.
علائم کیست درموئید تخمدان چیست؟
گاهی کیست درموئید تخمدان به دلیل سایز کوچک خود هیچ علامتی ندارد اما اگر رشد کند، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- درد لگن
- قاعدگی نامنظم
- مشکلات ادراری
- درد شکم
- نفخ و تورم شکم
- درد در حین رابطه جنسی
- سرگیجه، تب و استفراغ
- خونریزی غیر عادی واژینال
بخوانید: بهترین شیوه پیشگیری از کیست مویی چیست؟ معرفی 8 روش موثر
روش تشخیص کیست درموئید تخمدان
کیست های تخمدان همیشه علائمی ایجاد نمی کنند، بنابراین پزشک ممکن است در طول سونوگرافی در بارداری یا سایر شرایط متوجه وجود کیست شود. در صورت وجود علائمی مانند درد لگن و شکم نیز سونوگرفی برای تشخیص کیست درموئید تخمدان استفاده می شود.
اگر پزشک متخصص به سرطانی بودن کیست مشکوک شود ممکن است آزمایش خون را توصیه کند. زیرا افزایش سطوح شیمیایی برخی از فاکتورهای خونی نشانه سرطان تخمدان است. در صورتی که سونوگرافی اطلاعات کافی ارائه ندهد از MRI برای تشخیص دقیق استفاده خواهد شد.
روش درمان کیست درموئید تخمدان
درمان های متفاوتی برای کیست درموئید تخمدان وجود دارد که بر اساس علائم شما، اندازه کیست و وضعیت بارداری در نظر گرفته می شود.
درمان کیست کوچک تر از 5 سانت
اگر کیست کوچک تر از 5 سانتی متر باشد و شما هیچ علامتی نداشته باشید توصیه می شود که کیست را با معاینات منظم تحت نظارت قرار دهید. این روش خصوصا برای خانم هایی که قصد بارداری دارند توصیه می شود.
درمان کیست بزرگتر از 5 سانت
اگر اندازه کیست بزرگتر از 5 سانتی متر و همراه با علائم ذکر شده باشد جراحی توصیه شود. در این مورد، جراح ممکن است سیستکتومی لاپاراسکوپی را برای برداشتن کیست انجام دهد.
اوفورکتومی روش دیگری است که معمولاً برای افراد یائسه با کیست های بزرگ تخمدان به اندازه بیش از 5 یا 6 سانتی متر انجام می شود. در این جراحی کل تخمدان برداشته می شود.
از جراحی لاپاراسکوپی می توان برای زنان باردار استفاده کرد. همچنین اگر کیست پاره شده باشد یا در موارد نادر سرطانی شده باشد باز هم جراحی لاپاراسکوپی توصیه می شود. در این روش جراح برش های کوچکی در شکم ایجاد می کند و یک لوله نازک را برای برداشتن کیست وارد تخمدان می کند.
جراحی های کیست درموئید به صورت سرپایی انجام می شوند و افراد معمولا بعد از یک تا دو هفته بطور کامل بهبود می یابند.
عوارض کیست درموئید تخمدان چیست؟
- پارگی کیست: حدود 1-2 درصد کیست های درموئید تخمدان ممکن است پاره شوند که احتمال آن در افراد در سنین باروری بیشتر است. پارگی کیست درموئید می تواند باعث کاهش فشار خون، افزایش ضربان قلب و سرگیجه شود.
- پیچ خوردگی تخمدان: در صورت داشتن کیست درموئید بزرگ، تخمدان در اطراف بافت هایی که آن را در جای خود نگه می دارد می پیچد. علائم پیچ خوردگی تخمدان شامل درد شدید، کاهش جریان خون به تخمدان و تورم است.
- عفونت: کیست های درموئید تخمدان احتمال عفونی شدن دارند و در صورت عفونت شدید ممکن است کیست پاره شود.
- سرطان: کیست های درموئید معمولا خوش خیم هستند. با این حال، به ویژه در افراد بین 40 تا 60 سال آنها ممکن است سرطانی شوند.
- مشکلات باروری: کیست تخمدان باعث مشکلات باروری خواهد شد. در طول درمان، پزشکان سعی کنند باروری فرد را حفظ کنند و به جای برداشتن کل تخمدان فقط کیست ها را از بین ببرند.
دیگر سوالات در مورد کیست درموئید تخمدان
درد ناشی از کیست درموئید تخمدان چگونه است؟
در صورت ابتلا به کیست درموئید در قسمت پایین شکم خود احساس درد خواهید داشت. اگر کیست رشد کند تورم شکم و درد شدید را تجربه خواهید کرد. کیست ها همچنین ممکن است باعث درد لگن و درد حین رابطه جنسی شوند.
آیا می توان از کیست درموئید تخمدان پیشگیری کرد؟
خیر این کیست ها پیش از تولد در تخمدان ها تشکیل می شوند و راهی برای پیشگیری از آنها وجود ندارد.
آیا کیست درموئید تخمدان برگشت پذیر است؟
احتمال بازگشت یا عود این کیست ها در صورتی که با جراحی به درستی حذف شوند بسیار پایین و تنها 3 تا 4 درصد است.
منبع:
https://www.gsdinternational.com/news/what-is-the-dermoid-cyst-of-the-ovary-and-how-it-is-treated
https://resources.healthgrades.com/right-care/womens-health/ovarian-dermoid-cyst
