شقاق مقعدی یک پارگی کوچک در مخاط مقعد است که با خونریزی خفیف در حین و بعد از اجابت مزاج مشخص می شوند. شقاق مقعدی اغلب با علائمی مانند خون قرمز روشن روی دستمال توالت، درد شدید در هنگام اجابت مزاج و خارش در اطراف مقعد ظاهر می شود. در برخی موارد، بیماران ممکن است درد شدیدی را تجربه کنند که چند ساعت پس از اجابت مزاج ادامه می یابد. شقاق درمان نشده می تواند منجر به بدتر شدن درد، خونریزی و حتی برچسب های پوستی در اطراف مقعد شود.
دلیل بروز شقاق
شقاق یکی از بیماری های نشیمنگاهی شایع است که به دلایل مختلف در خانم ها، آقایان و حتی نوزادان رخ می دهد. دلایل این بیماری به شرح زیر است:
مدفوع سفت
مدفوع سفت می تواند با تحریک کانال مقعد، شقاق مقعدی را تشدید کند. مدفوع سفت می تواند نتیجه کم آبی بدن، کمبود فیبر در رژیم غذایی، برخی شرایط پزشکی یا سرطان باشد. برای نرم کردن مدفوع، افراد باید مصرف آب خود را افزایش دهند و غذاهای غنی از فیبر مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنند. اجتناب از زور زدن در حین دفع برای جلوگیری از تشدید شقاق مقعدی بسیار مهم است.
اسهال مزمن
اسهال مزمن می تواند شقاق مقعدی را به دلیل حرکات مکرر روده تشدید کند. مدیریت شقاق مقعدی با اسهال مزمن می تواند چالش برانگیز باشد زیرا نیاز به پرداختن به هر دو موضوع به طور همزمان دارد. راهبردهای مقابله با اسهال شامل هیدراته ماندن، مصرف مکمل فیبر به عنوان یک عامل حجیم کننده و پیروی از یک رژیم غذایی ملایم برای کاهش حرکات روده است.
بیماری زمینه ای
برخی از بیماری های زمینه ای مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یا بیماری التهابی روده ممکن است افراد را مستعد ایجاد شقاق مقعدی کند. عوارض این بیماری ها اغلب شامل التهاب و آسیب به پوشش دستگاه گوارش است که باعث می شود ناحیه مقعد بیشتر مستعد ابتلا به شقاق باشد.
علائم شقاق
شقاق مقعدی می تواند باعث ایجاد درد شدید در هنگام اجابت مزاج شود که اغلب به عنوان احساس عبور شیشه توصیف می شود. این ناراحتی می تواند به دلیل اسپاسم عضلات اسفنکتر مقعد تشدید شود. درد اکثر اوقات شدید توصیف می شود و حتی می تواند ساعت ها بعد از اجابت مزاج ادامه یابد. سایر علائم شقاق مقعدی عبارتند از:
خونریزی
خونریزی یکی از علائم بارز شقاق مقعدی است که معمولاً به صورت خون قرمز روشن روی دستمال توالت یا مدفوع دیده می شود. این خونریزی به دلیل پارگی مخاط مقعد ایجاد می شود و ممکن است با رگه هایی از خون روی سطح مدفوع همراه باشد. در حالی که خونریزی خفیف در شقاق رایج است، خونریزی شدید نیز ممکن است رخ دهد که باید فورا تحت درمان پزشکی قرار گیرد.
خارش
خارش اطراف مقعد یکی از علائم رایج شقاق مقعدی است که اغلب منجر به ناراحتی و تحریک می شود. خارش مداوم می تواند به دلیل روند بهبود شقاق یا اقدامات بهداشتی ضعیف باشد. برای مدیریت خارش، به جای استفاده از دستمال توالت خشک یا دستمال مرطوب حاوی صابون و عطر، تمیز کردن ملایم با آب بهتر است.
آیا شقاق خطرناک است؟
خیر بیماری شقاق جز بیماری های خطرناک دسته بندی نمی شود و با درمان به موقع به راحتی می توان از آن خلاص شد. حتی در حالت مزمن نیز با جراحی و لیزر تراپی به راحتی می توانید این بیماری را درمان کنید.
آیا شقاق باعث سرطان می شود؟
خیر خوشبختانه شقاق باعث سرطان نشده و زمینه ساز سرطان نیز نخواهد بود. با اینحال برای کاهش درد و سایر عوارض باید نسبت به درمان آن اقدام نمایید.
بخوانید: آیا فیستول مقعدی سرطان زا است؟
بخوانید: آیا بواسیر باعث سرطان می شود؟
آیا شقاق خود به خود درمان می شود؟
در مراحل اولیه می توان این بیماری را با تغییر سبک زندگی مانند استفاده از رژیم غنی از فیبر که از یبوست جلوگیری می کند، درمان کرد. اما اگر به شقاق مزمن تبدیل شود برای درمان به مداخلات پزشکی نیاز خواهید داشت.
خطرات عدم رسیدگی و درمان شقاق مقعد؟
علائم پایدار در شقاق مقعدی را نباید نادیده گرفت، زیرا می تواند نشان دهنده بیماری های زمینه ای مقعد از جمله سرطان باشد. نادیده گرفتن مداوم علائم می تواند منجر به بدتر شدن درد و ناراحتی در طول زمان شود. جستجوی فوری کمک پزشکی بسیار مهم است زیرا تاخیر در درمان ممکن است منجر به عوارضی مانند شقاق مزمن یا عفونت شود.
عفونت در شقاق مقعدی می تواند به سرعت پیشرفت کند و در صورت عدم توجه به ایجاد آبسه یا سپسیس منجر شود. علائم شایع عفونت عبارتند از افزایش درد، قرمزی، تورم و ترشح در اطراف ناحیه مقعد. علاوه بر این به تعویق انداختن درمان می تواند زمان بهبودی را طولانی کرده و خطر ابتلا به مشکلات مزمن را افزایش دهد.
بخوانید: معرفی 8 عمل شقاق مقعدی به همراه قیمت جراحی آن در سال 1403
پیشگیری از شقاق
استفاده از ملین و فیبر برای جلوگیری از یبوست، وارد نکردن ضربات شدید به مقعد، نوشیدن مایعات کافی و درمان بیماری های زمینه ای مهمترین کاری است که می توانید برای پیشگیری از شقاق انجام دهید.
درمان های خانگی موثر شقاق؟
برخی از درمان خانگی که می تواند به مدیریت شقاق کمک کند حمام سیتز است. حمام سیتز با افزایش جریان خون و کاهش التهاب در اطراف مقعد به تسکین درد و ناراحتی کمک می کند. افزایش دریافت فیبر از طریق میوه ها، سبزیجات و غلات کامل می تواند مدفوع را نرم کند و حرکات روده را راحت تر خواهد کرد.
بخوانید: درمان شقاق با بوتاکس چقدر موثر است؟
بهترین نوع درمان شقاق چیست؟
بهترین درمان برای شقاق لیزر درمانی است. لیزر شقاق یک عمل ساده و سرپایی بوده و دوران نقاهت آن نیز بسیار کوتاه است. دقت بالای لیزر باعث می شود ساختارهای اطراف آسیبی نبینند و عوارضی در پی نخواهد داشت.
احتمال عود شقاق بعد عمل؟
در صورت رعایت نکردن مراقبت های پس از عمل و مجرب نبودن جراح در عمل سنتی احتمال عود شقاق وجود دارد. ولی در لیزر درمانی احتمال عود شقاق تقریبا صفر است.
نتیجه گیری
شقاق مقعدی به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره تأثیر می گذارد و باعث درد و ناراحتی شدید در حین فعالیت هایی مانند نشستن یا اجابت مزاج می شود. افراد مبتلا به شقاق برای بهبود کیفیت زندگی به اتخاذ مکانیسم های مقابله ای مانند تکنیک های تمدد اعصاب، اصلاح رژیم غذایی و درمان های پزشکی نیاز خواهد داشت. این بیماری به راحتی با روش های مختلف قابل درمان است.
منبع:
https://www.commonspirit.org/conditions-treatments/anal-fissure
